TẠP CHÍ VĂN HÓA

Suốt một phần tư thế kỷ, giáo trình Le Vietnamien sans peine (tạm dịch : Tiếng Việt dễ học) đã gắn bó với người học ở Pháp. Đúng với tiêu chí “dễ học”, “tự học” của nhà xuất bản Assimil (Paris), người học chỉ cần chú ý và chuyên cần trong vài tháng là có thể tiếp thu được vốn từ vựng tương đối và những quy tắc ngữ pháp cơ bản của tiếng Việt. “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam”, thế nhưng hai tác giả Đỗ Thế Dũng và Lê Thanh Thủy đã tìm cách giải thích đơn giản nhất, hài hước nhất, đặt người học vào 92 tình huống và bài học giao tiếp để giúp họ hình dung ra được thực tế cuộc sống hàng ngày ở Việt Nam. Năm 2019, nội dung giáo trình được biên tập lại gần như hoàn toàn để phù hợp với thực tế xã hội và công nghệ phát triển. Đỗ Thế Dũng, đồng tác giả của giáo trình Le Vietnamien sans peine, lại là người rất quen thuộc của thính giả RFI Tiếng Việt. RFI : Trong phòng thu của RFI hôm nay không phải là Trọng Nghĩa, nhà báo của ban tiếng Việt mà là Đỗ Thế Dũng, đồng tác giả giáo trình dạy tiếng Việt Assimil được xuất bản tại Pháp. Năm 2019, giáo trình này đã được hiệu đính và tái bản, vậy xin tác giả Thế Dũng cho biết giữa hai phiên bản này, năm 1994 và 2019, có những điểm gì khác nhau ? Đỗ Thế Dũng : Trong câu hỏi, chị đã nói đến năm 1994 lần phát hành thứ nhất và năm 2019 là lần phát hành thứ hai. Như vậy, khoảng cách giữa hai lần phát hành là 25 năm, đây là một khoảng cách rất là dài. Cho nên trong đời sống xã hội, hay là ngôn ngữ Việt Nam, trong khoảng thời gian 25 năm đó, đã có rất nhiều thay đổi. Thành thử, một quyển sách cũng phải thay đổi để thích ứng hơn với tình hình. Như vậy phải nói rằng ấn bản 2019 là một ấn bản với tiếng Việt đã được “cập nhật” so với năm 1994. Nói đến ngôn ngữ, cũng phải nói đến đời sống sinh hoạt xã hội đi kèm theo. Cho nên, nội dung của những bài học liên quan đến cách đi đứng, ăn mặc, sinh hoạt sử dụng tiếng Việt, cũng phải thay đổi với thời gian. Giữa hai ấn bản này, phải nói rằng gọi là hiệu đính, nhưng thực ra, gần như là một ấn bản mới hoàn toàn. Như nói ở trên, giáo trình Assimil được xuất bản tại Pháp, vậy Assimil khác với những giáo trình tiếng Việt khác, cũng được xuất bản tại Pháp, dành cho người học thuộc cộng đồng Pháp ngữ, như thế nào ? Đương nhiên đây là một ấn bản này dùng cho người biết tiếng Pháp, người nói tiếng Pháp mà muốn học tiếng Việt cho nên tất cả phần giải thích đều bằng tiếng Pháp. Đó là một công việc phải nói là rất là khó. Tại vì nhiều khi giải thích một từ, ví dụ như một từ láy ở trong tiếng Việt, làm sao để cho người Pháp bình thường hiểu được. Đó là một vấn đề rất khó ! Và đặc điểm của Assimil dựa theo một phương pháp có từ mấy chục năm nay rồi, tại vì Assimil là nhà xuất bản lâu đời về học tiếng ở bên Pháp, không chỉ riêng tiếng Việt mà tất cả những thứ tiếng khác. Cho nên, phải nói rằng trong đặc điểm của giáo trình Le Vietnamien sans peine, tôi rất đắc trí ở điểm so với những giáo trình học tiếng cho đến ngày nay, ở Việt Nam cũng như ở nước ngoài, thường người ta dựa hẳn vào một phương ngữ. Chẳng hạn như người soạn là người Bắc, người ta thường chọn tiếng Hà Nội, còn người soạn là người trong Nam, thì có thể chọn tiếng Sài Gòn. Đối với quyển Assimil, tôi có một cao vọng là làm sao để cho người học tiếng Việt hiểu được khi mà họ nghe thấy người Bắc nói, hoặc nghe thấy người Nam nói. Và khi họ nói ra, cách nói của họ làm cho cả người Bắc lẫn người Nam đều hiểu được. Chính vì vậy, trong giáo trình này, ở phần nhờ những người đọc, tôi yêu cầu họ đọc, gọi là “chuẩn”. “Chuẩn” ở đây nghĩa là gì ? Tức là giọng thì chủ yếu là giọng Hà Nội, nhưng những âm đặc thù như “ch”, “tr”, như là “r”, “s”, “x”, phải đọc cho chuẩn. Cho nên, trong giáo trình này, phần thu âm rất kỹ lưỡng ở điểm đó. Ngoài ra, khi thu âm cũng chú ý là có một loạt bài đầu, tạm gọi là thu âm theo tiếng “chuẩn”. Nhưng rồi có một loạt bài thu âm toàn giọng Bắc. Và ở cuối giáo trình, có một phần gồm 7 bài, toàn giọng Nam. Như vậy, khi nghe băng đi kèm theo giáo trình, học viên có thể mường tượng được những điểm chủ yếu là hai phương ngữ chính ở Việt Nam, tạm gọi là “tiếng Nam” và “tiếng Bắc”. Chính vấn đề phương ngữ này được hai tác giả giới thiệu ở phía cuối cuốn sách để cho người học tiếng Việt hiểu được về phương ngữ Việt Nam hay không ? Ở đây là giải thích theo kiểu cho người học thấy được sự khác biệt giữa hai thứ tiếng chính là tiếng Nam và tiếng Bắc. Đương nhiên cũng còn có tiếng Trung, tiếng Huế chẳng hạn, nhưng vì không gian hạn hẹp của một quyển sách, nên khó có thể nói được cả ba phương ngữ đó, cho nên chủ là tiếng Nam và tiếng Bắc, hay nói cách khác là tiếng Sài Gòn và tiếng Hà Nội. Những phần giải thích phía sau là phần giải thích về ngữ pháp. Đương nhiên giải thích ngữ pháp Việt Nam bằng tiếng Pháp để cho người Pháp học tiếng Việt, nó lung tung lắm, nhưng mà chúng tôi cũng cố gắng làm điều đó. Thứ hai, khi nói về các phương ngữ, giúp cho người học phân biệt được, chẳng hạn ra ngoài Bắc, nghe thấy người nào dùng tiếng Hà Nội, họ biết ngay được với người Hà Nội, “ch” và “tr” không phân biệt ; người Hà Nội “s” và “x” là không phân biệt. Như vậy, người học biết trước điều đó trong đầu, họ hành xử trong sinh hoạt hàng ngày một cách dễ dàng hơn. Còn đối với người mà vô Sài Gòn, ở miền Nam chẳng hạn, cũng hiểu được là ở trong Nam, người ta không phân biệt được dấu “hỏi”, “ngã”. Thành thử ra một âm khi nghe được thì người học phải hiểu như thế nào. Cái đó là để giúp đỡ tối đa cho người học. Sau lần xuất bản đầu tiên và lần tái bản năm 2019, trong bộ sách học tiếng Việt này, chúng ta có thể thấy có thêm một ổ USB và một đĩa CD, phải chăng theo với thời gian, mình cũng phải đáp ứng theo công nghệ của người học ? Đó là lẽ dĩ nhiên. Tôi chỉ lấy thí dụ là ở câu hỏi đầu tiên về điểm khác giữa ấn bản 1994 và ấn bản 2019, có một ví dụ cụ thể là những ai từng tìm hiểu qua ấn bản 1994 và ấn bản 2019 sẽ thấy rằng vào năm 1994, xã hội Việt Nam chưa đạt tới mức như ngày nay. Cho nên trong ngôn ngữ hồi đó, chẳng hạn nội dung các bài khóa, đâu nói được tới internet, đâu nói được đến điện thoại thông minh, đâu nó được tới các mạng xã hội. Nhưng ngày nay, người học tiếng Việt thì bắt buộc phải biết cách nói về những phương tiện đó. Bởi vì ở Việt Nam, cái đó trở thành cái gì đó rất quan trọng trong đời sống hàng ngày. Giáo trình của chúng tôi phải thêm một số bài nói về công nghệ mới. Trở lại câu hỏi, công nghệ mới dĩ nhiên được ứng dụng trong việc ra sách. Nhà xuất bản sử dụng thêm những công cụ như USB, sử dụng CD là lẽ dĩ nhiên, để cho những ai thích học tiếng Việt, họ có USB nhỏ nhỏ kèm theo máy, vừa đi vừa học. RFI xin chân thành cảm ơn tác giả Đỗ Thế Dũng đã giới thiệu thêm về giáo trình Assimil vừa được tái bản năm 2019.

Pháp nổi tiếng về nước hoa, còn Grasse là quê hương của các loại nước hoa. Cách Cannes khoảng 20 km, thành phố nhỏ nằm trên triền núi nhìn thẳng xuống miền Côte d’Azur nước xanh như ngọc. Những triền núi quanh thành phố phủ đầy các loại hoa - nguồn nhiên liệu để chiết xuất tinh dầu. Hoa ở Grasse có mùi thơm đặc biệt nhờ luôn có ánh nắng mặt trời và gió biển. Kỹ thuật sản xuất nước hoa của Grasse được xếp hạng Di sản Văn hóa Phi vật thể của UNESCO năm 2018. Thành phố còn nổi tiếng với Bảo tàng Nước hoa Quốc tế (Musée international de la Parfumerie) nơi trưng bầy nhiều bộ sưu tập từ cổ đại đến ngày nay và kỹ thuật sản xuất nước hoa. Ở thành phố được mệnh danh là thủ đô của nước hoa trên thế giới, có đến hai trường chuyên đào tại về Nước hoa (Ecole supérieure du Parfum), vẫn được gọi thân mật là Ecole de Nez, trên tổng số bốn trường hiếm hoi và đều nằm tại Pháp (Paris và Versailles). Thương hiệu Chanel nổi tiếng cũng có một trang trại hoa hồng lớn ở Grasse. Fragonard, Galimard, Molinard…, rất nhiều nhà sản xuất nước hoa độc lập khác tiếp tục là linh hồn của thủ đô nước hoa. Ban đầu, Grasse không nổi tiếng về nghề sản xuất nước hoa, theo giải thích với RFI tiếng Việt của chị Clémence Post, hướng dẫn viên tại nhà Fragonard : « Ban đầu, thành phố Grasse rất nổi tiếng về da và nghề thuộc da. Người dân bắt đầu làm nước hoa để khử mùi hôi của da, từ đó, Grasse dần trở thành thủ đô nước hoa của thế giới ». Một trong những lý do để Grasse trở thành vùng đất lý tưởng phát triển ngành thuộc da là nhờ nguồn nước dồi dào mà nghề này rất cần. Các sản phẩm da của Grasse nổi tiếng nhưng lại có mùi khó chịu. Nhờ đôi găng tay bằng da đầu tiên được tẩm nước hoa và tặng cho vương hậu Catherine de Médicis (sau trở thành nhiếp chính của ba đời vua Pháp), sản phẩm da và nước hoa của Grasse trở thành xu hướng thời thượng của giới quý tộc Pháp. Thành công bất ngờ ! Đơn đặt hàng gửi về tới tấp. Cuối cùng, các nhà sản xuất ở Grasse quyết định xây dựng một nhà máy riêng để đáp ứng nhu cầu. Ngay từ cuối thế kỷ XVI, cả châu Âu đã đến Grasse để học nghề nước hoa. Bảo tồn kỹ thuật chiết xuất tinh dầu truyền thống Đến đầu thế kỷ XVII, Grasse bắt đầu chuyên về chiết xuất tinh dầu thơm. Kỹ thuật này được tiếp tục được phát triển, hoàn thiện vào thế kỷ XIX và giúp thành phố thêm nổi tiếng. Các nhà sản xuất lâu đời ở Grasse, như Fragonard, Galimard vẫn sử dụng kỹ thuật chưng cất bằng hơi nước truyền thống, như giải thích của chị Clémence Post : « Kỹ thuật chưng cất bằng hơi nước là cách làm truyền thống, chỉ có một điểm khác biệt là các nồi chưng cất hiện được làm bằng inox và to hơn. Trong nồi chưng, chúng tôi bơm hơi nước vào, nguyên liệu được đặt lên trên đó và hơi nước sẽ biến các phân tử thành hương liệu. Phần chất lỏng thu được cuối cùng được cấu tạo từ tinh dầu và nước chưng cất. Hai thành phần này tự tách rời nhau nhờ độ đặc. Dầu nổi trên mặt nước và được hớt lên. Còn nước chưng cất thì được rút từ phía dưới. Tinh dầu được dùng để sản xuất nước hoa. Còn nước chưng cất có thể được dùng làm nước thơm trong mỹ phẩm hoặc bánh ngọt. Ví dụ để có được một lít tinh dầu oải hương, phải cần đến 200 kg hoa. Còn một lít tinh dầu hoa hồng Bulgari, thì cần đến tận 3,5 tấn hoa. Đôi khi cần phải có khối lượng hoa rất lớn ! » Fragonard, bốn thế hệ cha truyền con nối Được thành lập năm 1926, Fragonard là một trong những nhà sản xuất nước hoa độc lập vẫn hoạt động tại Grasse. Trên con đường núi ngoằn ngoèo dẫn lên thành phố, khu nhà xưởng của Fragonard nổi bật với màu vàng ngay lối vào. « Fragonard mang tên danh họa Jean-Honoré Fragonard (1732-1806, họa sĩ của vua Louis XV) để tôn vinh họa sĩ, một người con xứ Grasse (con trai của nhà làm găng nổi tiếng François Fragonard). Có nghĩa là công ty không mang tên của nhà sáng lập. Nhà sáng lập tên là Eugène Fuchs. Hai thế hệ sau nhà sáng lập, Jean-François Costa là người xốc vác thực sự hoạt động của Fragonard và mở rộng công ty ». Ba người cháu gái của Jean-François Costa là Anne, Agnès và Françoise, hiện là thế hệ thứ tư điều hành hoạt động của doanh nghiệp gia đình. Nhà sáng lập Eugène Fuchs là người đầu tiên có ý tưởng tổ chức tham quan xưởng sản xuất để thu hút du khách đến vùng Côte d’Azur, nổi tiếng với biển xanh, nắng vàng và là nguồn cảm hứng cho giới văn nghệ sĩ ngày giai đoạn giữa hai thế chiến. Đến thời François Costa, con rể của nhà sáng lập Fuchs, Fragonard trở nên nổi tiếng với bộ sự tập liên quan đồ vật về lịch sử nước hoa và được trưng bày tại hai Bảo tàng, một ở ngay trong xưởng sản xuất được xây năm 1782 tại Grasse và Bảo tàng Nước hoa Opéra ở Paris. Đến thế hệ thứ tư hiện nay, Fragonard không chỉ dừng ở « nhà sản xuất nước hoa » mà còn đáp ứng « nghệ thuật sống mới ». Những lọ nước hoa nhỏ xinh bằng nhôm mạ vàng cũng là một đặc điểm riêng của nhà Fragonard, như giải thích của nhà Agnès Webster Costa, chủ tịch thương hiệu, với đài truyền hình TV 5 : « Fragonard nổi tiếng về những chiếc bình nước hoa mầu vàng. Và truyền thống này đến một cách tình cờ. Ban đầu, những chiếc bình bằng nhôm (estagnon) được dùng để chứa và vận chuyển nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất nước hoa. Bà nội của tôi, Emilie Costa, trong thời chiến, không tìm được nguồn cung cấp lọ thủy tinh, thế là bà nảy ý tưởng mạ vàng những chiếc bình nhỏ bằng nhôm mầu bạc để chiếc lọ được đẹp hơn, nữ tính hơn. Ý tưởng đó lại rất được ưa chuộng nên chúng tôi tiếp tục giữ kiểu bình nhôm đó cho đến nay ». Theo Clémence Post, loại chai bằng nhôm này còn có một ưu điểm khác : « Nhà Fragonard sử dụng chai được làm từ nhôm để có thể bảo quản được lâu. Vì là nhôm nên có thể tránh được ánh sáng trực tiếp cho nước hoa, như vậy, nước hoa có thể giữ được ít nhất 6 năm. Còn nước hoa được đóng trong chai thủy tinh thì thường có thể bảo quản được đến 3 năm. Đó là một lợi thế của vật liệu nhôm. Ngoài ra, chất liệu này còn rất nhẹ và không vỡ được ». Fragonard có khoảng 50 loại nước hoa khác nhau và mỗi năm được đánh dấu bằng một sáng tạo mới, như năm 2019 là dành vinh danh hoa oải hương nổi tiếng của vùng Provence. Vẫn theo Clémence Post, để làm ra được một loại nước hoa, phải mất nhiều năm, từ sáng tạo đến sản xuất vì còn tùy theo mùa thu hoạch. Trong một gian phòng riêng, khách tham quan có thể học cách phân biệt mùi tinh dầu và tự tạo cho mình một loại nước hoa riêng. « Trên chiếc bàn có ba tầng này là ba tầng tinh dầu. Ba tầng này tương ứng với ba loại « nốt » trong thành phần của nước hoa, như nốt thăng, nốt trầm trong một bản nhạc. Trong bất kỳ loại nước hoa nào đều có một nốt bổng (còn gọi là lớp hương đầu, « note de tête »), một nốt trung (lớp hương giữa, « note de cœur ») và một nốt trầm (lớp hương cuối, « note de fond »). Vì thế, mùi của nước hoa sẽ thay đổi theo thời gian. Khi vừa xức nước hoa, đầu tiên người ta sẽ ngửi thấy nốt bổng. Nguyên liệu nốt bổng nằm trong những chiếc lọ ở tầng cao nhất, gồm những loại tinh dầu nhẹ nhất, dễ bay hơi nhất, thường là giống cam chanh… Sau khi những nốt bổng tan đi, những nốt trung sẽ thay thế. Nốt trung thường được chiết từ các loại hoa nhài, hoa hồng… và đóng vai trò rất quan trọng để xác định « thème » của nước hoa. Cuối cùng, những nốt trầm (hổ phách, gừng, vani…) được dùng để giữ nước hoa trên da vì đó là những loại tinh dầu đọng lâu nhất và có mùi đậm nhất ». Tùy theo mùa, hàng ngày có ít nhất từ 1.000 đến 1.500 du khách đến thăm xưởng sản xuất của nhà Fragonard, rồi len lỏi trong những phố nhỏ ngoằn ngoèo hoặc thả bộ dọc những cánh đồng hoa trải dài triền núi quanh thành phố. Được mệnh danh là « Thành phố Nghệ thuật và Lịch sử », Grasse còn nổi tiếng từ năm 1946 với Lễ Hội Hòa Nhài (Fête du Jasmin) diễn ra vào cuối tuần đầu tiên của tháng Tám, để đánh dấu vụ thu hoạch kéo dài đến tháng Mười.

Kể từ ngày 01/08/2019, khách sạn Raffles Singapore mở cửa trở lại sau hơn hai năm tân trang toàn bộ các phòng (suite). Nhân ngày khai trương, Raffles, khách sạn sang trọng và lâu đời nhất của Singapore (1887) đã mời một đầu bếp Pháp trứ danh, cô Anne-Sophie Pic hợp tác điều hành mảng nhà hàng của khách sạn. Nổi tiếng là phụ nữ Pháp duy nhất được sách hướng dẫn Michelin xếp vào danh sách đầu bếp ba sao, tức là hạng cao nhất, Anne-Sophie Pic khai trương giữa lòng khách sạn Raffles một chi nhánh nhà hàng có khai thác thương hiệu của công ty gia đình cô. Tên nhà hàng ‘‘La Dame de Pic’’ là một cách chơi chữ giữa hình tượng ‘‘Đầm Bích’’ và hiểu sát nghĩa là Người đàn bà mang họ Pic. Chi nhánh ở Singapore là nhà hàng thứ ba mang tên này, trước đây đã có ‘‘Đầm Bích’’ (La Dame de Pic) tại Paris và Luân Đôn. Sinh trưởng tại thành phố Valence (vùng Drôme), Anne-Sophie Pic là con nhà nòi, xuất thân từ một gia đình làm nghề đầu bếp từ ba đời qua. Bà cố nội của Anne-Sophie đã mở nhà hàng gia đình đầu tiên mang tên là L'Auberge du Pin cách đây hơn một thế kỷ. Khi bà cố qua đời, ông nội của Anne-Sophie là André Pic lên thay thế từ giữa những năm 1920 và tiếp tục các món gia truyền làm nên tên tuổi của dòng họ Pic, chẳng hạn như món thỏ nướng que xiên, hay là tôm hùm đất đút lò, về sau này nhà hàng họ Pic thích nghi món này bằng loại tôm tích cho hợp với gu của thực khách thời nay. Nhờ vào các món ăn gia truyền đắt khách, André Pic vào năm 1934 nhận được danh hiệu ‘‘ba sao’’ của quyển sách hướng dẫn bìa đỏ Michelin, được xem như là giải thưởng cao quý nhất của làng ẩm thực Pháp thời bấy giờ. Trong gần 8 thập niên, nhà hàng của dòng họ Pic mang tên là Maison Pic vẫn nằm ở số 285 trên đường Victor Hugo ở thành phố Valence, dọc quốc lộ số 7. Thân phụ của Anne-Sophie tên là Jacques Pic nối nghiệp gia đình vào năm 1956, nhưng buộc phải làm lại từ đầu để giành lấy ngôi sao thứ ba bị đánh mất trong những năm 1960. Thời còn nhỏ, Anne-Sophie Pic do hầu như suốt ngày ở trong bếp, cho nên cô không mơ làm đầu bếp, mà chỉ nuôi mộng làm việc trong ngành mỹ phẩm hoặc là ngành thời trang cao cấp. Chính cũng vì cô không nuôi mộng trở thành đầu bếp, cho nên thời thanh nữ cô chọn học ngành quản trị kinh doanh tại trường ISG ở Paris (Institut Supérieur de Gestion). Đến khi tốt nghiệp ra trường vào năm 1992, Anne-Sophie về thăm gia đình ở Valence, trước khi xuất ngoại. Thân phụ của cô Jacques Pic đột ngột qua đời trong cùng một năm. Một cách tự nhiên, em trai của Anne-Sophie là Alain Pic lên thay thế ông bố. Thế nhưng, ba năm sau công ty gia đình này lại đánh mất ngôi sao thứ ba. Vì không nỡ thấy công ty gia đình bị mất thêm điểm, Anne-Sophie Pic xắn tay áo lên và về điều hành công ty gia đình kể từ năm 1997. Sau 10 năm làm việc kiên trì, không ngơi nghỉ, cô đã giành lại cho công ty gia đình cô ngôi sao Michelin thứ ba, vào năm 2007. Trả lời phỏng vấn RFI ban tiếng Pháp, Anne-Sophie Pic nhắc lại giai đoạn dầy khó khăn này. Trong thời gian đầu, việc thừa kế bố tôi để điều hành công ty gia đình đã khiến cho tôi không tiến bộ được, chủ yếu cũng vì lúc đó tôi còn thiếu tự tin, sợ rằng mình sẽ không có đủ sức để gánh vác mọi chuyện. Di sản do gia đình để lại cũng rất lớn, tôi sợ làm trái ý bố tôi hay là đi ngược lại với những gì tôi đã học hỏi từ các thế hệ trước. Nhưng dần dà với thời gian, sự hưởng ứng nhiệt tình của giới phê bình ẩm thực nói riêng và của thực khách nói chung đã làm cho tôi an tâm hơn, tôi cảm thấy mình đã chọn đúng hướng, không đi nhầm đường. Ngôi sao Michelin thứ ba đã thật sự giúp tôi thoát khỏi ảnh hưởng rất lớn của gia đình tôi. Để trở thành một đầu bếp giỏi, tôi không thể nào cứ nấp bóng bố tôi, mà phải biết học hỏi tìm tòi, để rồi tự thử nghiệm, sáng tạo. Theo tôi, ẩm thực Pháp nổi tiếng ở nước ngoài nhờ cả hai vế : một bên là truyền thống lưu từ đời này qua đời khác, thứ nhì là phát huy sáng tạo. Thế hệ sau vẫn duy trì được những điều căn bản học hỏi thừa hưởng từ cha ông, nhưng đến phiên họ, đem thêm một nét gì đó của riêng mình vào trong nghệ thuật ẩm thực. Anne-Sophie Pic chẳng những đã giành lại ngôi sao Michelin thứ ba cho công ty của dòng họ Pic, mà còn mở nhiều nhà hàng nổi tiếng khác. Hầu hết các tiệm ăn mà cô mở tại các thành phố khác tại Lausanne, Luân Đôn hay Paris đều được ít nhất là một sao hoặc hai sao. Tính tổng cộng, Anne-Sophie Pic nắm giữ tới 7 ngôi sao cho 4 nhà hàng khác nhau, và cô đương nhiên trở thành đầu bếp phụ nữ Pháp lập nhiều thành tích nhất trên bảng vàng Michelin. Trong số các món ăn rất lạ mang dấu ấn của Anne-Sophie Pic có món huître uớp với một chút nước sốt cà phê (vị chua và vị đắng của hạt cà phê dùng để làm nổi bật hương vị của hào tươi), vì theo quan niệm của nhà đầu bếp này, màu sắc báo hiệu cho hương vị, còn khứu giác luôn là tiền đề của vị giác. Bà nói: Điều đáng nói ở đây là hào tươi cũng như cà phê là hai mùi vị mà lúc còn nhỏ, tôi không hề thích một chút nào. Đối với tôi việc dung hòa hai mùi vị này giống như một thách thức, buộc tôi phải thử nghiệm tìm tòi : một bên là hải sản với mùi hương đặc thù của biển, còn một bên là cà phê, hương vị tượng trưng cho đất liền. Thường thì khi ăn hào tươi, thực khách thường quen dùng vị chua, chứ không ai lại dùng vị đắng. Trong cà phê, tôi tìm thấy được cả hai, có một chút hương chua lẫn vị đắng. Mục đích của tôi không phải là để gây sốc, dẫn tới phản ứng ngược lại nơi thực khách là họ sẽ chuyển sang gọi món khác trên thực đơn. Thật tình, tôi muốn gây thích thú ngạc nhiên, khiêu gợi tính tò mò của khách hàng qua việc hòa quyện những hương vị mà thoạt nhìn không thể nào kết hợp được. Trong số các món ăn độc đáo do cô Anne-Sophie Pic sáng chế, có món sò điệp nấu với nước cốt dừa và rượu rhum, cá bơn hấp (turbot) với nấm truffe đen, tôm tích chiên bơ ướp với táo xanh và cần tây, tôm hùm xanh đút lò dùng với dashi và chutney anh đào. Ngoài cái tài làm bếp sở trường, chế biến thêm các món ăn, một trong những nét tiêu biểu của Anne-Sophie Pic là cô còn chủ trương và khuyến khích việc đào tạo và tuyển dụng thêm phụ nữ vào trong các ngành nghề liên quan tới ngành ẩm thực, vì một nhà đầu bếp tài ba không chỉ nấu ăn giỏi mà còn phải biết quản lý một đội ngũ để tái hiện một món ăn đôi khi thực hiện hàng trăm lần nhưng trước sau vẫn như một. Nghịch lý của làng ẩm thực Pháp là hầu hết các đầu bếp Pháp trứ danh đều là phái nam, chứ không phải là phụ nữ. Vào năm 2018, 80% nhân viên làm việc cho công ty gia đình Pic là phụ nữ. Việc cô Anne-Sophie Pic mở nhà hàng hợp tác với khách sạn Raffles, cũng không có gì đáng ngạc nhiên cho lắm bởi vì từ trước tới nay cô luôn đưa rất nhiều rau quả và châu Á vào trong các món ăn của mình. Theo lời kể của cô, khách sạn Raffles đã muốn mời một đầu bếp phụ nữ, và Anne-Sophie Pic đứng đầu danh sách các đầu bếp phụ nữ được mời hợp tác. Liệu đưa vào món ăn Pháp những thành phần như trà xanh hay cam quất, vỏ chanh yuzu có còn thật sự là ‘‘ẩm thực Pháp’’ hay chăng, Anne-Sophie Pic cho biết : Quả thật là từ vài năm gần đây tôi thường đưa vào trong các món ăn, một số thành phần không hẳn là của Pháp 100%. Theo quan niệm cá nhân, hai điều này không đối chọi với nhau tới mức ta buộc phải chọn một trong hai thứ. Tôi vẫn nghĩ rằng trong cách chế biến món ăn, tôi vẫn tuân theo cung cách của người Pháp, còn về mặt mùi vị tôi hoàn toàn mở rộng với các loại rau thơm của châu Á, mùi hương của các loại trà đen hun khói, hay trà xanh của Nhật Bản. Các nhà đầu bếp gọi là ‘‘locavore’’ chủ trương dùng các đặc sản địa phương, điều đó không ai phủ nhận, nhưng bên cạnh các món này, ta vẫn có thể làm giàu thêm ngữ vựng của ẩm thực Pháp với những gia vị và hương thơm từ nhiều phương trời khác nhau. Với chi nhánh La Dame Pic (Đầm Bích) tại Singapore, đầu bếp Anne-Sophie nuôi tham vọng đi xa hơn nữa, vì cô muốn đạt tới mức hai sao cho tiệm ăn này, trong khi các nhà hàng hoạt động từ nhiều năm qua ở Paris và ở Luân Đôn chỉ có một sao. Nếu cuộc phiêu lưu này gặt hái thành công, Singapore cũng sẽ là lá chủ bài để cho bà ‘‘Đầm Bích’’ chinh phục thêm nhiều thành phố lớn khác ở châu Á như Hồng Kông, Thượng Hải và Tokyo.

Mùa hè đến rồi ! Đây cũng là lúc giở các hộp bài cũ kỹ cất trong các góc tủ, ngách ngăn kéo, để vui thú cùng gia đình và bạn bè một ván bài ta-rô, một ván tú lơ khơ, hay xì dách gì đó. Nhưng bạn có biết rằng những chất bài (cơ, rô, chuồn/tép/nhép và bích) và hai lá joker (phăng teo) cũng như các mặt hình là đến từ đâu hay không ? Không gian kiến trúc hiện đại, cách thức trình bày mô phạm, bảo tàng các trò đánh bài của Pháp nằm tại Issy-les-Moulineaux, ngoại ô phía Tây Paris. Đây là một trong những bảo tàng hiếm hoi trên thế giới về lịch sử các quân bài. Ông Gwenael Beuchet, phụ trách bảo quản di sản, cho RFI Tiếng Việt biết bảo tàng được thành lập từ một phát hiện rất tình cờ: « Ý tưởng thành lập bảo tàng bắt nguồn từ phát hiện của một cựu quản thủ bảo tàng, tên là Agnès Barbier. Bà tìm thấy trong sở lưu trữ một kho cất giữ các bộ bài do một nhà sưu tập sống tại Issy , ông Louis Chardonneret trao tặng. Trong số này, tuy không nhiều, người ta tìm thấy một vài bộ bài khá hấp dẫn. Đặc biệt là bản khắc in bài theo mẫu vẽ Paris đầu thế kỷ XVI. Trên bản khắc này, chúng tôi thấy có hình vẽ các quân bài chữ đã được đặt tên. Trong các quân bài của Pháp hiện nay, điểm đặc biệt là các quân bài chữ như Già (R/K tùy theo tiếng Pháp hay tiếng Anh), Đầm (D/Q) và Bồi (V/J) đều có một cái tên. Sau đó, một cuộc triển lãm đã được tổ chức năm 1986. Và chính quyền thành phố, sau cuộc triển lãm này, đã quyết định thành lập một bảo tàng về bộ bài chơi vào năm 1989. Và bảo tàng được khánh thành vào tháng 12/1997. » Trò tiêu khiển, đối tượng sáng tác Hơn 15.000 hiện vật được trưng bày tại bảo tàng, trong đó có khoảng gần 9.000 trò đánh bài, cùng với nhiều hiện vật khác, triển lãm của bảo tàng Issy-les-Moulineaux cùng với sự kết hợp của Thư viện Quốc gia BnF, được chia thành hai không gian chính. Phần không gian thứ nhất dành để giới thiệu các bộ bài « biến tấu » (dùng cho mục đích sư phạm, quảng cáo, tuyên truyền...), các trò chơi tập thể như trò Người Sói hay trò Bảy gia đình hay những bộ bài nghệ sĩ... Tại đây, người xem không chỉ được chiêm ngưỡng những lá bài do nhiều nghệ sĩ tên tuổi thực hiện, mà còn được ngắm những vật dụng có hoa văn trang trí là những lá bài, vài bộ trang phục lấy cảm hứng từ những mẫu vẽ các lá bài, chẳng hạn như bộ trang phục tuyệt đẹp được thiết kế riêng cho dàn múa ballet Nga… Sáng tạo nghệ thuật đã có ngay từ những ngày đầu xuất hiện trò chơi. Đó có thể là do những bộ bài này được thực hiện theo yêu cầu của giới quý tộc hay giới tiểu tư sản, những người có điều kiện tài chính. Một trong những báu vật của bảo tàng là một lá bài được vẽ bằng tay rất khéo có từ những năm 1450. Có thể nói, « đó là một món đồ chơi hấp dẫn đến mức làm cho nhiều nghệ sĩ để ý tới. Họ biến đổi các gương mặt, các chữ số để tạo ra những bộ bài độc đáo ». Đặc biệt, sự sáng tạo dồi dào đã tạo nên nét đặc trưng cho các bộ bài trong thế kỷ XIX. Người xem có thể nhận thấy có hai cách sử dụng không ngờ đến : Thứ nhất là những lá bài hình lõa thể trong suốt chỉ có thể nhìn thấy dưới ánh đèn thật sáng và thứ hai là những lá bài để cười hay giải trí. Có thể nói, với giới nghệ sĩ, bộ bài chơi không chỉ là vật dụng tiêu khiển nữa, mà còn là một đối tượng nghệ thuật. Nguồn gốc Trung Hoa ? Không gian thứ hai dành để nói về các kiểu loại bài trên thế giới, quy trình sản xuất, các vật dụng đi kèm với trò chơi, và nhất là lịch sử xuất hiện các trò đánh bài. Theo ông Gwenael Beuchet, châu Âu và châu Á vẫn là những chiếc nôi lớn của các trò chơi này: « Những chiếc nôi chính của trò đánh bài chủ yếu là châu Âu và châu Á. Ở châu Á, có những nước chính như Iran, Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam và Nhật Bản... Đây là những cơ sở chính có truyền thống lâu đời sáng tạo ra các trò đánh bài mà chúng tôi giới thiệu ở đây ». Theo khảo cứu từ những văn bản cổ, tại châu Âu, trò đánh bài được nhắc đến lần đầu từ nửa cuối thế kỷ XIV. « Những bộ bài đầu tiên có lẽ xuất hiện tại châu Âu trong những năm 1360 – 1370. Nhưng chúng tôi vẫn chưa tìm được một bằng chứng cụ thể nào có từ thời kỳ này. Chúng tôi chỉ thấy đề cập đến trong các văn bản cổ. Nhưng chúng tôi cũng nhận thấy là trò chơi này xuất hiện lần đầu, đúng hơn là được đề cập đến tại Tây Ban Nha, Ý rồi sau đó được phổ biến nhanh chóng ra toàn châu Âu, như Thụy Sỹ, Pháp, Đức hay Anh Quốc ». Có một câu hỏi luôn được đặt ra và cho đến giờ các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm được lời giải đáp thỏa đáng : Trò chơi này thật sự bắt nguồn từ đâu ? Về điểm này, ông Gwenael Beuchet cho biết giới nghiên cứu hiện vẫn còn rất mù mờ: « Bản thân những bộ bài này người ta cũng không rõ bắt nguồn từ đâu. Nhưng có một số tác giả thời kỳ đó có nói về những bộ bài đến từ các xứ sở Hồi Giáo, chủ yếu là từ đế chế Mameluk, trải rộng từ Ai Cập đến Syria. Những trò đánh bài này rất có thể đến châu Âu, qua những con đường giao thương với Venise, Vienna hay Barcelona ». Nhưng cũng những giả thuyết cho rằng nguồn gốc của trò chơi này là đến từ Trung Quốc: « Sớm hơn nữa có lẽ đến từ Trung Quốc, nhưng rủi thay chúng tôi lại thiếu các bằng chứng xác thực. Hiện tại, những bộ bài cổ mà chúng tôi có được, trong bộ sưu tập các bộ bài trên thế giới, tất cả những bộ xưa nhất đều được tìm thấy ở châu Âu ». Những mẫu bài độc đáo Bất kể nguồn gốc có là từ đâu, nhưng khi đến châu Âu những trò chơi này đã bị biến đổi về mẫu vẽ và quy tắc chơi sao cho phù hợp với văn hóa từng quốc gia, thậm chí từng vùng miền ở mỗi nước mà trò chơi này đi qua. Tại châu Âu, người ta tìm thấy nhiều biến thể khác nhau, tập trung xung quanh ba ngữ hệ chính với những biểu tượng hình mẫu đặc trưng. Xuất hiện đầu tiên hết là ngữ hệ Latinh có các chất : Cây gậy, đồng tiền, thanh gươm và chiếc cốc (Tây Ban Nha, Ý). Tiếp đến là ngữ hệ Đức với các chất : chuông, cơ, lá, tua (một số vùng ở Đức, ở Ý, Hungary, Cộng hòa Séc, Slovakia). Cuối cùng là ngữ hệ Pháp mà các chất như cơ, rô, chuồn/tép/nhép, bích vốn dĩ rất quen thuộc với người Việt Nam (Pháp, Bỉ, Hà Lan, các nước nói tiếng Anh, các nước Bắc Âu, một số địa phương ở Đức và Ý...). Hình chân dung trên các lá bài có ý nghĩa gì ? Bài Tây biểu tượng cho sự khác biệt về xã hội với thời kỳ Trung Cổ, đứng đầu là quân Vua (Già trong cách gọi của người Việt Nam), quân Hậu (Đầm) và Hiệp sĩ (Bồi). Điều đáng chú ý là có những cái tên gắn liền với các hình chân dung. Đó là những gương mặt dũng sĩ (nam hay nữ), được trích từ các tập sách nhân vật anh hùng trong các tiểu thuyết thời Trung Cổ. Về điểm này, ông Gwenael Beuchet cho rằng ý nghĩa của các gương mặt trên các lá bài cũng không rõ ràng : « Những hình người trên các bộ bài Pháp phần đông mang tên các nhân vật như Charles, Alexandre, Cesar, Hector… chủ yếu đến từ các tiểu thuyết trung đại. Những nhân vật này được cho là trích từ bộ sưu tập các nhân vật anh hùng, những người hiệp sĩ. Nhưng có đến 12 gương mặt, rồi còn có cả quân Hậu nữa, và người ta không có đủ hình ảnh các dũng sĩ trên các lá bài. Do vậy, đây có lẽ chỉ là một nguồn cảm hứng, nhưng điều này cũng chưa đủ giải thích hết tất cả. » Rồi theo thời gian, những cái tên trên lá bài cũng thay đổi, hòa trộn giữa các nền văn hóa cho đến khi ra đời một mẫu mới vào thế kỷ XV gọi là mẫu Paris thịnh hành chủ yếu ở Paris và các vùng miền bắc nước Pháp. Và đến thế kỷ XIX, dưới triều đại Napoleon III, mẫu Paris trở thành mẫu chung phát hành ra toàn quốc và xuất khẩu ra nước ngoài. « Trước khi đến Việt Nam, bộ bài Pháp xuất khẩu sang Anh Quốc ở đó họ cũng chơi bộ bài có các chất cơ, rô, chuồn, bích, hay như sang Bỉ, Hà Lan, phía bắc nước Đức, các nước Bắc Âu, rồi Nga nữa. Sau đó nữa thì ra toàn thế giới. » Không chỉ là trò tiêu khiển, bài để chơi còn là những công cụ tuyên truyền. Trong suốt cuộc Cách Mạng Pháp, các quân bài Vua, Hậu  không còn vương miện, thay vào đó là những chiếc mũ đỏ phơ-ri-gi (xứ Phơ-ri-gi, tiểu Á, nhưng là biểu tượng của cách mạng Pháp). Ngoài những bộ bài cổ của Pháp, người xem còn được khám phá nhiều bộ bài kỳ lạ chẳng giống như những gì được thấy như hiện nay, tùy theo từng vùng địa lý. Chẳng hạn như bài chơi của Tây Ban Nha, lá Đầm được thay bằng hình Kỵ sĩ. Ở Ấn Độ là những lá bài thẻ hình tròn. Người Nhật Bản còn độc đáo hơn là đánh bài bằng thi ca. Bộ bài 100 thi sĩ bao gồm 200 lá, được trưng bày cùng với chiếc hộp bằng gỗ sơn thếp vàng trông rất thanh lịch. Thời bình có những bộ bài thời bình. Đến thời chiến, bộ bài cũng được tỉa gọt gọn gàng, nhưng không kém phần xinh xắn để có thể song hành cùng người lính trong mỗi chiến dịch !

Khu vườn và cũng là khu bảo tồn đầu tiên trên thế giới dành cho « nữ chúa trong số các loài hoa » được hình thành từ 13 bộ sưu tập hoa hồng và niềm đam mê của một doanh nhân thành đoạt. Đầu thế kỷ 20, vườn hồng ở L'Haÿ les Roses, ngoại ô phía nam Paris, là vương quốc duy nhất dành riêng cho một loài hoa, biểu tượng của sắc đẹp, tình yêu và sự quyến rũ. Từ tháng 5 đến tháng 9 hàng năm, vườn hồng Roseraie de L'Haÿ les Roses mở rộng cửa đón công chúng. Trong vườn, 2.900 loài hoa hồng cùng khoe sắc, hương thơm từ 11.000 cây và bụi hồng làm xao xuyến lòng khách tham quan. Từ giữa tháng 5 trở đi, vườn hồng và công viên hóa thân thành sân khấu ngoài trời với rất nhiều buổi hòa nhạc, đưa khán giả đến với những chân trời nghệ thuật mới mẻ và xa lạ. Vườn hồng chỉ là phần nhỏ trong một công viên hơn 13 hecta với những thảm cỏ xanh, những hàng thông hay tùng, bách hàng trăm năm tuổi. Xưa kia cơ ngơi này thuộc về nhà kim hoàn Henri Auguste, phục vụ vua Louis thứ 16 và hoàng đế Napoléon. Đến cuối thế kỷ thứ 19, quần thể này đổi chủ trở thành khu nghỉ dưỡng của gia đình Jules Gravereaux. Chantal Pourrat, đặc trách về môi trường và không gian xanh của vùng Val de Marne và cũng là phó chủ tịch hội « Những Người Bạn của Vườn Hồng L'Haÿ les Roses », ngược dòng thời gian kể lại về thời điểm vườn hồng đầu tiên trên thế giới chào đời : "Chủ nhân vườn hồng là nhà sưu tầm Jules Gravereaux. Ông đã tậu cơ ngơi này vào năm 1892. Là một doanh nhân giàu có, năm 48 tuổi, ông cùng với gia đình về nghỉ dưỡng và ở hẳn L'Haÿ. Cơ ngơi này thực ra là một công viên với nhiều cây cao bóng cả, với một ngôi biệt thự thiết kế theo kiểu của Đệ Nhị Đế Chế, nhìn ra thung thũng sông Bièvre. Jules Gravereaux say mê với nghệ thuật chụp ảnh, suốt ngày ông giam mình trong một căn phòng tối đen để rửa ảnh, tráng phim. Bà Gravereaux lo lắng cho sức khỏe của chồng, nên khuyến khích ông ra vườn hít thở không khí, bà đề nghị ông thiết kế một vườn hoa. Năm 1894, Jules Gravereaux mời kiến trúc sư Edouard André tạo cho ông một vườn hồng với phong thái rất đặc thù của Pháp. Đó là một ngôi vườn đâu ra đấy, gọn gàng, với những hàng cây và lối đi thẳng thắp để trồng những giống hồng mà Gravereaux thu thập được từ những phương trời rất xa. Năm 1910, công trình xây dựng hoàn tất. Điểm nổi bật trong vườn là một mái vòm soi bóng trong bể nước. Mái vòm đó là trục chính của vườn hồng, là biểu tượng của khu vườn ở L'Haÿ. Hình ảnh mái vòm được các loài hoa hồng phủ kín, được cả thế giới ngưỡng mộ. Vườn hồng này là nơi các bậc vương tôn công tử, giới quyền quý lui tới. Tổng thống Raymond Poincaré rất thích đến đây vào những ngày Chủ Nhật để ngắm hoa hồng. Năm 1914, thành phố L'Haÿ đổi tên thành L'Haÿles Roses, tức là L'Haÿ của những bông hoa hồng". Yêu hoa cũng phải có sự đam mê Kiến trúc sư Edouard André quy hoạch lại toàn bộ 13 hecta thuộc gia đình Gravereaux, và dành một phần nhỏ để thiết kế một khu vườn dành cho 13 bộ sưu tập hoa hồng của chủ nhân ông cơ ngơi này. Đó là những giống hồng rất xưa mà Jules Gravereaux đã đem về từ những vùng đất rất xa xôi, như Đông Âu, châu Phi và thậm chí là những loài hồng chỉ có ở Mãn Châu, hay Kamchatka… Thả bước trong vườn hồng L'Haÿ les Roses, theo một trình tự thời gian, khách tham quan sẽ làm quen với những loài hồng dại, rồi bộ sưu tập của Jules Gravereaux gồm nhưng loài hoa hồng từ Thời Cổ Đại cho đến thế kỷ 18, thế rồi những loại hồng leo, hồng bụi, giống hoa từ tòa lâu đài của hoàng hậu Joséphine, người vợ yêu của hoàng đế Napoléon I đem về, hay những cây hồng đã chu du hàng ngàn cây số từ châu Á để đến được L'Haÿ. Sau cùng là cả một bộ sưu tập đồ sộ với hàng trăm giống hồng lai tạo. Vị cha đẻ của rất nhiều trong số ấy chính là Jules Gravereaux và con trai ông. Bởi đam mê mà nhà sưu tầm người Pháp này dành cho « nữ chúa của các loài hoa » như vô bờ bến. Sát cạnh vườn hồng, Jules Gravereaux cho xây hẳn một « phòng thí nghiệm », mà ở đó ông và con trai không ngừng nghiên cứu, lai tạo để cho ra đời những giống hoa mới. Vườn hồng Bagatelle, nảy sinh từ L'Haÿ les Roses Ngay từ những ngày đầu mở cửa vườn hồng, những bậc quyền quý của cả kinh đô Ánh sáng cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20 đều đã choáng ngợp trước hàng ngàn bụi hoa yêu kiều, quyến rũ. Bể nước là gương, soi bóng những bông hồng kiêu sa làm say đắm trái tim của biết bao người yêu hoa. Chẳng thế mà thành phố Paris đã mời Jules Gravereaux cố vấn khi thiết kế vườn hồng Bagatelle trong khuôn viên rừng Boulogne, quận 16 Paris. Người ta thường nói vườn Bagatelle là « em gái » của vườn hồng ở L'Haÿ les Roses. Tổng thống Pháp thời bấy giờ là Raymond Poincaré cũng đã bị khu vườn của gia đình Gravereaux thôi miên đến nỗi, chẳng những ông thường đến đây xem hoa vào những ngày cuối tuần, mà còn nhờ Jules Gravereaux phác thảo sơ đồ cho vườn hồng của điện Elysée. Những du khách sành điệu từ Mỹ, Anh, hay Nhật đến Pháp đều phải dừng chân ở L'Haÿ les Roses. Bulgari vốn được mệnh danh là chiếc nôi của loài hoa hồng cũng phải ganh tị vì vườn hồng của gia đình Gravereaux. Nhiệm vụ bảo quản tài sản của thiên nhiên Vườn hoa L'Haÿ les Roses không chỉ là nơi để những bông hoa hồng khoe sắc. Ngay từ đầu, Jules Gravereaux đã coi trọng nghĩa vụ bảo tồn những giống hồng cổ, còn được gọi là Roses Anciennes. Daniel Franchelin đặc trách về khâu bảo tồn vườn hồng tại L'Haÿ les Roses cho biết giống hồng lâu đời nhất trong khuôn viên này, đã được phát hiện từ 4 triệu năm trước : "Cây hồng đã có trên trái đất trước cả loài người chúng ta. Các di thể hóa thạch cho thấy, những cây hồng đầu tiên đã xuất hiện khoảng từ bốn triệu năm nay. Ở đây, chúng tôi sưu tập và gìn giữ khoảng từ 150 đến 200 giống hồng dại, trước khi có bàn tay của con người can thiệp vào. Công việc bảo quản này rất quan trọng, vì nó cho phép chúng ta ngược dòng thời gian, tìm hiểu về lịch sử của hoa hồng, về những cây hồng qua mọi thời đại. Chủ đích của vườn hồng ở L'Hay les Roses là bảo quản, gìn giữ những giống hồng xưa nhất có nguy cơ bị tuyệt chủng. Chủ nhân khu vườn này là Jules Gravereaux, ngay từ đầu đã chủ trương giữ cây hồng ở dạng nguyên thủy của chúng, tức là gồm cả hồng bụi, hồng leo hay cây thấp". Bên cạnh 11.000 cây hồng đủ loại, khu vườn ở L'Haÿ les Roses còn là một viện bảo tàng, một trung tâm lưu trữ tài liệu về hoa hồng, về các loài hồng, về nghệ thuật cấy trồng và chăm sóc cho loài hoa đã đi sâu vào lòng người nhất. Cũng chính vì muốn đến gần với đại chúng, nhất từ một vài năm nay, vùng Val de Marne đã cho số hóa các tài liệu về hoa hồng mà Jules Gravereaux từng thu thập được. Damien Bernard, đại diện cho tập đoàn sản xuất máy in và photocopy Ricoh tại Pháp, giải thích về công việc số hóa các tài liệu về vườn hồng ở L'Haÿ les Roses, đưa chúng vào một kho lưu trữ ảo để bất kỳ một người yêu hoa nào ở năm châu cũng có thể tham khảo được : "Để số hóa các tư liệu của vườn hồng, chúng tôi sao chụp lại 10.000 tấm bảng các-tông với đầy đủ chi tiết về mỗi loại cây trong vườn, thêm vào đó, còn phải kể tới hơn 100 cuốn sách, báo chuyên về hoa hồng. Công việc được thực hiện trong vòng ba tháng, hai người làm việc 35 giờ một tuần. Sau đó một chuyên viên kỹ thuật giúp chúng tôi xắp xếp lại các tài liệu nói trên một cách khoa học, xây dựng một thư viện ảo để các chuyên gia có thể tham khảo được từ xa". Thu nhỏ trên 1,5 hecta, vườn hồng của Jules Gravereaux năm nào đến tận ngày nay vẫn là một điểm hẹn của giới yêu nữ chúa của loài hoa. Vào mùa hoa nở rộ, mỗi Thứ Bảy hàng tuần, tất cả các đám cưới tại L'Haÿ les Roses đều vào đây chụp hình. Thiết tưởng, để chụp ảnh lưu niệm ngày cưới, không có nơi nào ý nghĩa hơn khu vườn dành riêng cho sứ giả Tình Yêu.