TẠP CHÍ VĂN HÓA

Từ vài năm gần đây, giới trồng nho sản xuất rượu vang Bordeaux phải làm quen với những « château » đặc trưng Pháp nhưng mang tên gọi Trung Quốc : Château Lapin d’Or (Thỏ Vàng) thay cho Château Tour Saint-Pierre ở vùng Bordelais ; Château Lapin Impérial (Thỏ Đế Vương) thay cho Château Larteau ở Libourne ; Château Grande Antilope (Đại Linh Dương) thay cho Château Clos Bel-Air ở Saint-Emilion ; Château Antilope tibétain (Linh Dương Tây Tạng) thay cho Château Senilhac ở Médoc. Bốn cơ ngơi trên thuộc sở hữu của doanh nhân Chi Keung Tong, được ông mua từ tháng 08/2016 đến 09/2017. Trong vòng 10 năm, tính đến năm 2018, các nhà đầu tư Trung Quốc sở hữu 150 cơ ngơi sản xuất rượu vang, chiếm 3% tổng diện tích trồng nho và lâu đài rượu vang của vùng Bordeaux, trong đó phải kể đến Château Bellefont-Belcier nổi tiếng rộng 13,5 ha ở làng Saint-Emilion được tỉ phú Hồng Kông Peter Kwok mua lại với giá 30 triệu euro. Tỉ phú Jack Ma cũng sở hữu Château de Sours, rộng 80 ha sau khi mua lại với giá 16 triệu đô la vào năm 2016. Những tên gọi đậm chất Trung Hoa khiến người dân trong vùng bất ngờ, lạ lẫm vì cảm giác như đang ở nơi nào đó ở Trung Quốc, chứ không phải ở xứ rượu vang nổi tiếng của Pháp. Trả lời RFI tiếng Việt ngày 28/02/2019 tại Hội chợ Nông Nghiệp Paris, ông Jean-Louis Trocard, nguyên phó chủ tịch Hội đồng Liên ngành Vang Bordeaux, đại diện Domaine Jean-Louis Trocard có hơn 400 năm lịch sử nằm vùng Saint-Emilion - Pomerol, nhận xét : « Đây là một điểm mới. Người Trung Quốc đã mua lại khoảng một trăm trang trại nhỏ ở Bordeaux và trong đó, đúng là có một số château đó gần đây đã được đổi tên. Tôi muốn nhấn mạnh rằng tên của château là tên của chủ sở hữu. Họ đổi tên thành « Lapin Impérial » chẳng hạn (tạm dịch : Thỏ Đế Vương), mà theo tôi, nó khiến người ta nghĩ đến món ăn hơn là rượu vang, nhưng tên gọi đó chắc phải mang ý nghĩa nào đó đối với người Trung Quốc. Đúng là cách gọi đó gây chấn động một chút trong giới trồng nho làm rượu vang ở vùng Bordeaux, bởi vì chúng không nằm trong những tên gọi lịch sử về các nhà sản xuất rượu, có liên quan đến vùng đất hoặc lịch sử của chủ nhân. Những tên gọi đó không còn là những tên gọi của château mà là những thương hiệu mang đặc tính thương mại để thích ứng với thị trường. Và điều này không hề nằm trong truyền thống của vùng trồng nho Bordeaux ». Việc đặt tên Trung Quốc cho một số « château » gây chấn động hơn khi nhà văn Philippe Sollers đã gửi một bức thư ngỏ vào giữa tháng 02/2019 lên thị trưởng Bordeaux, ông Alain Juppé, người chuẩn bị từ chức để vào Hội Đồng Bảo Hiến của Pháp. Với giọng văn vừa châm biếm, vừa thể thiện nỗi đau của một người con vùng Bordeaux, nhà văn Philippe Sollers viết : « Tôi không quá tò mò để biết về cuộc sống của những loài động vật này, cũng chưa bao giờ gặp chúng ở vùng Bordeaux, kể từ khi tôi còn nhỏ, dù là thỏ đế vương hay linh dương Tây Tạng. Liệu có cách nào trả lại loại rượu vang này về nguồn gốc chính đáng của nó hay không ? » Ruột Bordeaux - mác Trung Quốc Có rất nhiều ý kiến bất bình vì chính quyền Pháp không thấy bất lợi trong việc rượu Bordeaux mang mác Trung Quốc. Nhưng về mặt luật pháp, không có bất kỳ luật nào cấm chủ sở hữu khu vực trồng và sản xuất rượu vang đặt tên « château » của họ theo cách riêng, nếu tên gọi đó chưa có người đăng kí bản quyền. Một số người trong nghề, như ông Jean-Louis Trocard, cho rằng tên gọi một « château » không làm thay đổi nguồn gốc rượu Bordeaux. Dù gì thì người tiêu dùng vẫn uống rượu Bordeaux, Pomerol hoặc Saint-Emilion. « Về tất cả những gì liên quan đến chất lượng rượu vang, vân vân, vì các người bạn Trung Quốc của chúng tôi không nắm rõ nên họ sử dụng nhân công Pháp, cũng giống như khi họ trồng nho ở Trung Quốc, họ cũng mời kỹ thuật viên người Pháp về làm. Vì thế, chất lượng rượu vang không hề bị giảm. Điểm gây sốc cho chúng tôi là về mặt marketing mà thôi. Chúng ta không thể nhầm lẫn giữa tên của château với một nhãn hiệu thương mại. Tên của château luôn gắn liền với một điểm lịch sử, hoặc với chủ sở hữu château đó. Dĩ nhiên là họ có thể lập mác rượu vang « Bordeaux Lapin Impérial », tại sao lại không ? Nhưng đặt tên Lapin Impérial cho một château thì điều này khiến nhiều người làm rượu vang Bordeaux bị sốc ». Ông Christophe Château, giám đốc truyền thông của Ủy ban Liên ngành Rượu Vang Bordeaux, cũng không tỏ ra lo lắng : « Người Trung Quốc mang tiền tới, cải tạo các khu ruộng và góp phần duy trì chất lượng. Vậy chúng ta còn phàn nàn về điều gì ? ». Rất nhiều chủ sở hữu Trung Quốc điều khiển hoạt động từ xa, giữ lại đội ngũ nhân viên làm việc từ trước trong « château ». Đối với nhiều nhân viên, hoạt động không hề thay đổi, trừ khi trao đổi với ông/bà chủ Trung Quốc thì phải cần tới phiên dịch. Một số trang trại khác thuê người Hoa sống tại Bordeaux làm quản lý chính. Điều này không hề khó vì vùng Bordeaux thu hút đến 3.500 sinh viên Trung Quốc đến học đại học chuyên ngành marketing hoặc truyền thông. Rượu vang « Thỏ Vàng » hay « Thỏ Đế Vương » sẽ không được bày bán ở các siêu thị ở Pháp hay tại châu Âu. Tất cả sản phẩm của những « château » này đều được xuất hết sang thị trường châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, nơi rượu vang Bordeaux chứng tỏ đẳng cấp và gu của chủ nhà. Ông Thomas Jullien, đại diện tại Trung Quốc của Ủy ban Liên ngành Rượu Vang Bordeaux, cho rằng những tên gọi liên quan đến văn hóa và dân gian Trung Quốc là lý lẽ tốt nhất để những ông chủ người Hoa thuyết phục người mua. Vùng Bordeaux : Đất « hành hương » của du khách Trung Quốc Chỉ riêng năm 2017, 68% rượu vang Pháp xuất khẩu sang Trung Quốc đến từ vùng Bordeaux, tương đương với khoảng 84 triệu chai. Số lượng này chiếm 30% tổng doanh thu xuất khẩu rượu vang của vùng này. Trung Quốc là một thị trường quan trọng của các nhà sản xuất vang Bordeaux và cũng là thị trường đầy cạnh tranh với rượu vang đến từ Úc và Chilê, trong khi lượng rượu tiêu thụ tại Pháp lại giảm đáng kể trong những năm gần đây. Ông Jean-Louis Trocard nhận xét : « Cạnh tranh là một thực tế. Các nhà sản xuất như chúng tôi vừa là đồng nghiệp, nhưng cũng là những nhà cạnh trong ngành sản xuất rượu vang Pháp. Trên thị trường quốc tế, chúng tôi gặp sự cạnh tranh từ các nước khác. Nhưng Bordeaux có lịch sử riêng của mình và nổi tiếng nhờ chất lượng của rượu. Tôi nhớ không nhầm là Bordeaux có đến 57 tên gọi được bảo vệ và nổi tiếng nhờ chất lượng. Dĩ nhiên là phải cạnh tranh, nhưng cạnh tranh cũng là nguồn tạo động lực, ganh đua, nhưng cần cạnh tranh lành mạnh và chúng tôi có một số lý lẽ để thuyết phục khách hàng mua rượu của mình ». Một điều đáng lưu ý, theo phóng viên Hubert Prolongeau trong bài viết đăng trên Le Monde ngày 26/01/2019, là các nhà đầu tư Trung Quốc chủ yếu quan tâm và mua lại các cơ ngơi nhỏ được bán với giá từ 15.000 đến 25.000 euro/ha, chứ không phải là những « château » có tiếng, trừ trường hợp Bellefont-Belcier. Lý do đơn giản là họ chỉ cần danh hiệu « vang Bordeaux ». Vùng Bordeaux, Saint-Emilion trở thành điểm « hành hương » của rất nhiều du khách Trung Quốc. Ông Jean-Louis Trocard đã quen với cảnh này và cho rằng đây là dấu hiệu tốt cho vùng : « Đúng là liên quan đến châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, có rất nhiều, rất nhiều người Trung Quốc. Chúng tôi sống ngay cạnh ngôi làng Saint-Emilion xinh đẹp, và mỗi lần tôi dừng lại ở đó, tôi đều gặp người Trung Quốc. Đúng là có những lúc, khi nhìn thấy hàng đoàn xe chở du khách Trung Quốc, người ta có cảm giác là ngôi làng như bị người Trung Quốc xâm lăng. Đây là thực tế gần như diễn ra hàng ngày. Nhưng điều này lại cho thấy rượu vang Bordeaux, đặc biệt là Saint-Emilion, rất nổi tiếng ở Trung Quốc, cũng như khắp nơi trên thế giới và du khách muốn đến tận nơi để thưởng thức. Nếu họ đến Paris hoặc Luân Đôn du lịch thì chắc chắn là họ sẽ dành thời gian dừng chân ở Bordeaux ». Dù những « Thỏ Vàng » hay « Linh Dương » đang khiến công luận chú ý, nhưng có vẻ như các nhà đầu tư Trung Quốc được chấp nhận trong giới sản xuất vang Bordeaux vì họ « trùng tu những lâu đài cũ, đẹp từ bên trong lẫn bên ngoài », duy trì hoạt động của cơ sở sản xuất và tạo việc làm cho người dân địa phương. Liệu giới sản xuất vang Bordeaux chỉ nhìn thấy lợi ích trước mắt ? Hay mối đe dọa về việc Trung Quốc ồ ạt mua trang trại nho ở Bordeaux bị thổi phồng quá mức ? Chỉ có thời gian mới có thể trả lời cho những câu hỏi này.

Những ngọn đèn trên quảng trường trước Nhà Thờ Đức Bà Paris (Notre-Dame de Paris) vụt tắt. Toàn bộ mặt tiền nhà thờ chìm trong bóng tối. Im lặng. Rồi một giọng nói cất lên. Một, hai, rồi ba đốm sáng vụt lên rồi khuất trong màn đêm trên mặt tiền Nhà Thờ Đức Bà. Buổi biểu diễn âm thanh và ánh sáng Dame de Cœur bắt đầu như vậy. Đốm sáng như linh hồn của chàng lính trẻ, mới 18 tuổi, bị thương nặng trong Thế Chiến I (1914-1918) và sắp lìa cõi đời. Trong cơn hấp hối, chàng lính trẻ gặp một nữ y tá và bảo cô kể cho nghe về Nhà Thờ Đức Bà vì anh chưa một lần được đặt chân đến thăm. Notre-Dame de Paris được miêu tả qua những vần thơ, với giọng kể ngọt ngào, truyền cảm và thương cảm cho người lính trẻ xấu số và lãng mạn. Đối lập với hình ảnh đen trắng về chiến trường khói lửa của Thế Chiến thứ nhất, Nhà Thờ Đức Bà được miêu tả mang mầu nhuộm vàng, vàng như những hạt lúa mì, đẹp nổi bật giữa đảo Cité. Tiếp theo là màn ánh sáng mãn nhãn, xen giữa những câu đối thoại giữa người lính và nữ y tá, quyến rũ theo nhịp kể ngọt ngào về lịch sử và kiến trúc của Nhà Thờ Đức Bà. Dame de cœur làm nổi bật vẻ đẹp hơn 850 năm của Nhà Thờ Đức Bà Tiếng chuông nhà thờ ngân vang khi nữ y tá nói bắt đầu nói về kho báu của Nhà Thờ Đức Bà, về cột mốc số 0 (le point Zéro), điểm khởi đầu của 14 quốc lộ Pháp, nằm trên quảng trường, rồi đến tiếng đàn ống (orgue) và dàn hợp xướng. Tổng cộng 17 bức tranh ánh sáng lộng lẫy lần lượt ôm trọn trên mặt tiền Nhà Thờ Đức Bà. Từng họa tiết trang trí, từng bức tượng bên ngoài nhà thờ được chiếu sáng, hiện lên lung linh trong màn đêm yên tĩnh. Nhà Thờ Đức Bà khoác một mầu áo khác nhau, lộng lẫy qua nhiều sự kiện quan trọng của Paris. Đến cuối buổi trình diễn là một bầu trời đầy sao và dường như thêm một vì sao, linh hồn của người lính trẻ, vừa bay lên hòa vào cõi vĩnh hằng. Trong khoảng 20 phút, khán giả trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau với Dame de Cœur. Đức ông Chauvet, quản lý Nhà thờ Đức Bà, cùng với đội tình nguyện muốn người dân Paris khám phá lại vẻ đẹp hơn 850 năm lịch sử của viên ngọc giữa đảo Cité. Nhờ tài trợ của một nhà hảo tâm người Mỹ, họ muốn tưởng nhớ đến những người lính Mỹ đã sát cánh chiến đấu với quân đội Pháp trong Thế Chiến thứ nhất, năm 2018 đánh dấu tròn 100 năm. Vì thế, hòa bình là chủ đề chính của buổi chiếu bên ngoài Nhà Thờ Đức Bà. Bên trong, khán giả có thể cảm nhận được vẻ đẹp, nét linh thiêng pha chút huyền bí của nhà thờ trong tiếng đàn ống và ánh sáng phát ra từ 80 đèn chiếu được bài trí một cách tinh vi. Đây là lần thứ hai, tác phẩm Dame de Cœur được chiếu tại Nhà Thờ Đức Bà. Khoảng 160.000 khán giả đăng ký nhận giấy mời cho 16 xuất diễn trong 8 buổi tối (18-25/10/2018), sẽ được vào bên trong quảng trường trước cửa nhà thờ. Dĩ nhiên, du khách hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng từ xa tác phẩm hòa âm ánh sáng này. Nhưng với ánh sáng của những ngọn đèn và tiếng ồn giao thông, khó có thể cảm nhận được hết vẻ đẹp và ý nghĩa của câu chuyện về người lính trẻ. Bruno Seillier, người thổi hồn vào những công trình cổ Không phải lần đầu tiên Nhà Thờ Đức Bà là nhân vật chính trong những tác phẩm của Bruno Seillier. Tác giả, đạo diễn người Pháp từng nổi tiếng với những buổi hòa âm ánh sáng khác như La Nuit aux Invalides (Paris), 1918 : La naisance d’un monde nouveau (điện Invalides), Les Luminessences d’Avignon (Avignon), Les Ecuyers du Temps (lâu đài Saumur), La Conquête de l’Air (Grand Palais, Paris), Les Chroniques du Mont (tu viện ở Mont-Saint-Michel), La cité des pierres vivantes (Carcassonne)… Trả lời đài KTO, một kênh truyền hình Công Giáo của Pháp, đạo diễn Bruno Seillier giải thích về niềm đam mê với lịch sử, với các công trình kiến trúc và những sáng tạo của ông bắt nguồn từ niềm đam mê đó : « Điều mà tôi đặc biệt thích, đó là nâng giá trị của một công trình, một câu chuyện, một cuộc đời, một ngày tháng lịch sử. Hồi còn nhỏ, tôi rất thích những di tích của các thành phố lớn, cũng như ở những thành phố nhỏ bình dị hơn. Niềm đam mê, ngưỡng mộ, tình yêu dành cho những công trình kiến trúc, cho lịch sử, tôi muốn chia sẻ trong các buổi biểu diễn. Vẻ đẹp và truyền tải là những từ chủ đạo trong các tác phẩm của tôi ». Chính nhờ niềm đam mê với lịch sử và kiến trúc, từ một ý tưởng, một dự án, một địa điểm, một ngày tháng đáng nhớ, đạo diễn Bruno Seillier có thể tư vấn và thiết kế những dự án văn hóa, du lịch có quy mô với độ chính xác cao đến như vậy. Ông giải thích tiếp : « Thời điểm khám phá đầu tiên, đó là một công trình, một nơi chốn. Tôi cần được tiếp xúc trực tiếp với công trình đó, thường là một mình, để có thể cảm nhận được, để đối thoại được với địa danh đó. Và đó là thời điểm đặc biệt ! Sáng tạo luôn là một quá trình phức tạp. Bắt đầu là giọng nói, rồi những hình ảnh đầu tiên bắt đầu xuất hiện. Lần đầu tiên, chúng tôi cảm thấy áp lực, vì không biết có thành công hay không. Sau đó khi thấy đứa con của mình biết đi, thì gánh nặng giảm đi rất nhiều và tràn đầy niềm vui ». Tác giả của những buổi trình diễn âm thanh ánh sáng biết chọn những từ ngữ chính xác, giọng nói truyền cảm lột tả hết vẻ đẹp thi vị của mỗi công trình và để người xem như được sống trong câu chuyện : « Đúng là cần giọng kể vì đó là yếu tố truyền tải đầu tiên. Rồi còn phải kể đến hình ảnh. Dù có vẻ hơi tiêu cực một chút, nhưng khi nói đến những buổi chiếu video hình ảnh quy mô lớn, tôi rất thích nhắc đến cụm từ « cảm giác rạo rực » ở ba cấp độ khác nhau. Cấp độ thứ nhất hoàn toàn mang tính công nghệ, thị giác. Đây là cú sốc công nghệ, ví dụ khi nhìn thấy bức tường nhúc nhích, biến đổi… đó là điều ngạc nhiên thứ nhất. Cấp độ hai chủ yếu là xúc cảm. Công trình toát ra được hiệu lực cảm xúc. Và cấp độ ba là tinh thần. Người ta như nhìn thấy tâm hồn và chính ở điểm này, những lời kể giúp công chúng hiểu sâu hơn và kích thích họ muốn trở lại lần sau. Vì rất nhiều người nói với tôi rằng, ở buổi chiếu thứ nhất, họ không hiểu hết nội dung. Mỗi người tiếp nhận một cách khác nhau và vì vậy họ cần xem lại ». Buổi biểu diễn Dame de Cœur hoàn toàn miễn phí vì Đức ông Chauvet muốn « chinh phục lại » người dân Paris, những người thường nản lòng trước đoàn du khách xếp hàng dài để vào thăm Nhà Thờ Đức Bà. Tuy nhiên, khán giả cũng được kêu gọi đóng góp một phần vào chi phí của buổi biểu diễn. Chi phí cho đợt diễn năm 2017 lên đến hơn 100.000 euro.

Nhắc tới nước Pháp và kinh đô Paris, không mấy ai không biết đến Nhà thờ Đức Bà Notre-Dame de Paris theo phong cách gothique, một di sản thế giới được UNESCO xếp hạng. Nhà thờ Đức Bà Notre-Dame de Paris cũng đã đi vào lịch sử với nhân vật nàng Esmeralda và thằng gù Quasimodo trong tác phẩm văn học kinh điển Notre-Dame de Paris của đại văn hào Victor Hugo. Notre-Dame de Paris là một trong những công trình kiến trúc - lịch sử mang tính biểu tượng của Kinh Đô Ánh Sáng và cũng là công trình lịch sử được thăm quan nhiều nhất châu Âu. Mỗi năm, có 12-14 triệu du khách tới thăm quan công trình từng được coi là « báu vật » trong 3 thế kỷ XII - XIV. Nhưng sau 850 năm chống chọi với thời gian, mưa nắng và ô nhiễm môi trường, Nhà thờ Đức Bà Paris đã xuống cấp nghiêm trọng. Tín hiệu S.O.S từ Đức Bà Paris Nhiều du khách từng tới thăm Nhà Thờ Đức Bà Paris hay chiêm ngưỡng công trình qua những bức ảnh rất ấn tượng trước tượng những con thú nằm ngang, nhô ra ngoài mái nhà thờ. Các bức tượng thú này có ý nghĩa tượng trưng xua đuổi ma quỷ và răn đe, nhắc nhở con người về địa ngục. Nhưng thực chất, đó là các máng dẫn nước mưa. Miệng con thú chính là miệng ống máng qua đó nước mưa chảy xuống đất. Đầu con thú khá dài, để nước chảy được đủ xa, giúp công trình khô ráo, chắc chắn. Thế nhưng, nhiều máng nước hình thú đã nứt vỡ, thậm chí rơi xuống từ mái nhà thờ. Trong một phóng sự, ông André Finot, phụ trách truyền thông của Nhà Thờ Đức Bà Paris, cho thấy : « Như quý vị có thể thấy ở chỗ này, chúng tôi có hai máng nước. Cái thứ nhất đã rơi mất đầu vào một ngày đẹp trời mùa hè. Đầu máng nước ngay bên cạnh cũng đã rơi mất hẳn rồi, và sau đó đã được thay bằng… một ống nhựa PVC. » Vào giữa thế kỷ XIX, nhà thờ Đức Bà Paris đã được tu bổ trong suốt 20 năm, từ năm 1844 tới năm 1864 dưới sự chỉ đạo của hai kiến trúc sư Viollet-Leduc và Lassus. Năm 1967, các cửa kính ghép màu ở gian chính nhà thờ đã được thay mới. Trong những năm 1990, mặt ngoài nhà thờ cũng đã được sửa sang, một phần mặt tiền đã được cọ rửa cho sáng màu. Năm 2003, các quả chuông của nhà thờ cũng được thay mới. Thế nhưng, phần còn lại của Notre-Dame de Paris đều đã quá cũ kỹ và tình trạng ngày càng trầm trọng. Nhiều bức tường đá bị mủn, vỡ. Nhiều bức tượng sứt mẻ, biến dạng. Hàng lan can bằng đá đã biến mất và phải thay bằng chấn song bao lơn bằng gỗ, nhiều kết cấu bằng đá khác cũng bung ra. Một số cửa ghép kính màu bị vỡ. Nghiêm trọng nhất là các vòm chống có nguy cơ đổ sụp. Một phần nóc cũng đang sập dần… Chóp nhọn hình mũi tên trên mái Nhà Thờ Đức Bà cũng cần được thay mới và dự trù tốn tới 10 triệu euro. Chóp nhọn hình mũi tên hiện nay vươn cao 93m, được dựng trong giai đoạn cải tạo hồi giữa thế kỷ XIX (1844-1864), được làm bằng gỗ sồi bọc chì, nặng 750 tấn (500 tấn gỗ sồi và 250 tấn chì), bao quanh là bốn dãy tượng các tông đồ tạc bằng đồng. Bà Marie-Hélène Didier, chuyên gia bảo tồn di sản, cho biết phần vỏ ngoài của chóp nhọn mũi tên đang bị bào mòn, axit trong nước mưa có thể làm hỏng phần khung bên trong. Tòa tổng giám mục Paris thông báo trên website là đã tới giai đoạn mà nhà thờ sắp đến lúc không thể trụ được nữa vì kết cấu của công trình không còn ổn định, nhiều tác phẩm điêu khắc trang trí nhà thờ cũng hỏng nát và sắp biến mất vĩnh viễn. Mỗi năm Nhà Thờ Đức Bà được nhà nước Pháp cấp 2 triệu euro cho công tác bảo trì, nhưng dự án trùng tu tới đây, hoặc kéo dài 20 năm và tốn 100 triệu euro, hoặc kéo dài đến 30 năm và tốn tới 150 triệu euro. Đại diện ban quản lý nhà thờ cho biết số tiền các nhà hảo tâm đóng góp hàng năm là 5 triệu đô la. Theo lời ông André Finot, phụ trách truyền thông của Nhà Thờ Đức Bà Paris,mặc dù « tình hình hiện tại đã rất nguy cấp », nhưng ban quản lý Nhà Thờ Đức Bà vẫn kiên quyết không thu tiền vé vào cửa của du khách. Cha Patrick Chauvet, quản lý Nhà Thờ Đức Bà, giải thích : « Tôi đặc biệt không muốn các con chiên hay người nước ngoài, khách du lịch, những người không thường lui tới và người không theo đạo Thiên Chúa phải trả tiền vé vào thăm nơi này. Chính vì thế, phải tìm nguồn tài chính từ nơi khác ». Lòng hảo tâm của người Mỹ « Nơi khác » mà cha Patrick Chauvet vừa nhắc tới ở trên chính là nước Mỹ, bên kia bờ Đại Tây Dương. « Chúng tôi có rất nhiều du khách tới từ Mỹ. Họ hỏi chúng tôi liệu họ có thể đóng góp tiền để tu bổ nhà thờ không. Để đáp ứng nguyện vọng của họ, chúng tôi đã thành lập một quỹ tại Mỹ ». Quả thật, Nhà Thờ Đức Bà Paris thu hút rất nhiều du khách Mỹ. Một khách thăm quan người Mỹ đang chiêm ngưỡng Nhà Thờ Đức Bà từ bên ngoài chia sẻ : « Đây là một trong những biểu tượng lớn nhất của nước Pháp. Chúng tôi đã muốn đến thăm Nhà Thờ Đức Bà Paris từ lâu lắm rồi. » Nhiều ngôi sao giải trí lớn của Hoa Kỳ, chẳng hạn như diva nhạc pop Beyoncé và chồng là ca sĩ Jay Z, khi có dịp tới Paris đều không bỏ lỡ cơ hội tới thăm Nhà Thờ Đức Bà Paris. Ngày 13/07/2017, tổng thống Mỹ và đệ nhất phu nhân Melania Trump đã có chuyến thăm chính thức nước Pháp theo lời mời của tân tổng thống Pháp Emmanuel Macron và tham dự lễ diễu binh của binh lính Pháp và Mỹ trên đại lộ Champs-Elysées nhân dịp Quốc Khánh Pháp 14/07 và kỷ niệm 100 năm Mỹ tham gia Thế Chiến Đệ Nhất. Ngay buổi chiều 13/07, đệ phất phu nhân Pháp Brigitte Macron và đệ nhất phu nhân Mỹ Melania Trump đã tới thăm Nhà Thờ Đức Bà Paris. Quỹ Friends of Notre-Dame de Paris (Những Người Bạn Của Nhà Thờ Đức Bà Paris) hướng tới nhóm người Mỹ « có truyền thống quyên góp và rất yêu thích Nhà Thờ Đức Bà Paris ». Qua các bộ phim và nhạc kịch về Nhà Thờ, người dân Mỹ rất yêu thích thằng gù Quasimodo và các nhân vật khác trong tiểu thuyết Nhà Thờ Đức Bà Paris của đại thi hào Victor Hugo. Chính nhờ thế, việc quyên góp tiền tu bổ nhà thờ sẽ thuận lợi hơn rất nhiều. Chiến dịch quyên góp tiền ở Mỹ để cứu Notre-Dame de Paris sẽ chính thức được bắt đầu vào năm 2018. Mục tiêu của quỹ Những Người Bạn Của Nhà Thờ Đức Bà Paris là cùng với quỹ Avenir du Patrimoine de Paris (Tương Lai Di sản Paris) ngay tại nước Pháp quyên được 100 triệu euro. Quỹ Tương Lai Di Sản Paris muốn người Pháp ý thức được rằng họ đang sở hữu một di sản hiếm có và nhấn mạnh rằng mặc dù ban đầu, nhà thờ được xây cho các tín đồ Thiên Chúa nhưng giờ đây, Notre-Dame de Paris mở cửa đón chào tất cả mọi người. Nhiều người chia sẻ : « Tôi không theo đạo, nhưng tôi yêu thích nơi này ». Hồi đầu tháng 05/2017, phủ tổng thống Pháp cũng cam kết là Quỹ Tương Lai Di Sản Paris cứ quyên góp được một euro thì nhà nước sẽ hỗ trợ thêm cho Nhà Thờ Đức Bà Paris một euro, nhưng số tiền hỗ trợ thêm tối đa cũng sẽ chỉ là 4 triệu euro/năm. Vì thế, muốn cứu Nhà Thờ Đức Bà Paris, công trình kiến trúc - lịch sử vốn được coi là một trong những biểu tượng lớn nhất của nước Pháp, giờ không còn con đường nào khác là kêu gọi sự đóng góp của tư nhân. (Tạp chí đăng lần đầu ngày 28/07/2017)

Nghiêng mình thả một đồng tiền xu vào "Cột mốc số Không" trên quảng trường Nhà thờ Đức Bà, một nữ du khách người Tây Ban Nha nhắm mắt, hai bàn tay chắp trước ngực, ngước về phía mặt tiền nhà thờ nhẹ nhàng cầu nguyện. Thiếu nữ này chỉ là một trong khoảng 14 triệu du khách hàng năm tới thăm quan Nhà thờ Đức Bà Paris. Theo số liệu thống kê chính xác của Phòng Du lịch Paris, có tới 14.300.000 du khách tới công trình nổi tiếng này vào năm 2014, nhờ miễn phí vé vào cửa, nên nhà thờ Đức Bà đứng đầu danh sách 61 công trình văn hóa được thăm quan nhiều nhất tại thủ đô. Nằm trên đảo Cité, giữa lòng trung tâm lịch sử của Paris, du khách có thể khám phá Kho báu của nhà thờ Đức Bà và có chiêm ngưỡng toàn cảnh Paris từ hai ngọn tháp. Vào mùa hè hàng năm, tổ chức Cộng đồng tiếp đón tại các Khu vực nghệ thuật (gọi tắt là CASA), được Cha Alain Ponsar thành lập từ năm 1967, luôn tổ chức nhiều chương trình giới thiệu miễn phí bằng nhiều thứ tiếng để giúp du khách nước ngoài khám phá một số bí ẩn của Nhà thờ. Mùa hè năm nay, Thanh Thảo, một tình nguyện viên của CASA, giúp du khách và sinh viên Việt Nam, thậm chí là người Việt đang sinh sống tại Paris, có cơ hội khám phá một lần nữa vẻ đẹp và sự huyền bí của nhà thờ Đức Bà. Gần 200 năm xây dựng nhà thờ Đức Bà Paris Nhà thờ Đức Bà được xây dựng vào thế kỷ XII, vào thời hoàng kim của Thiên Chúa giáo. Paris lúc đó đã trở thành một trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa. Người dân Paris cần một thánh đường tương xứng với tầm quan trọng của thành phố. Năm 1163, viên đá đầu tiên của nhà thờ Đức Bà được đặt xuống. Cung Thánh được quay về hướng Đông, nơi mặt trời mọc, và cũng là biểu tượng của sự phục sinh của Chúa. Mặt tiền được hoàn thành vào năm 1351. Cổng chính giữa của mặt tiền, gọi là cổng Phán xét cuối cùng, được xây quay về phía Tây, nơi mặt trời lặn và cũng là tượng trưng cho tận thế và cái chết. Trên mặt tiền có ba cổng, lần lượt từ trái qua phải là có cổng Đức Mẹ Đồng Trinh (le Portail de la Vierge), cổng Phán xét Cuối cùng (le Portail du Jugement dernier) và cổng Thánh Anna (le Portail Sainte-Anne). Nếu như cổng Thánh Anna nói về cuộc sống của Đức mẹ Maria và Chúa Giê-su ra đời, thì cổng Đức Mẹ Đồng Trinh nói về cái chết của Đức Mẹ Maria và giây phút bà lên ngôi Nữ hoàng của Bầu trời. Ở trên cổng Đức Mẹ Đồng Trinh, chúng ta có thể nhìn thấy một bức điều khắc nói về sự tích Adam và Eva, nhắc với con chiên về tội lỗi của tổ tiên loài người. Cái giá phải trả cho tội lỗi của loài người là lao động. Thời Trung cổ, hoạt động chủ yếu của người dân là nông nghiệp. Vậy nên, chúng ta có thể chiêm ngưỡng trên hai góc cổng các hoạt động nông nghiệp tương ứng với 12 tháng trong năm. Ở bên trái của cổng, chúng ta có thể thấy tượng của Thánh Denis đang cầm đầu của mình trong tay. Ông là người đã mang đạo Ki tô giáo từ Jerusalem về Paris năm 250. Và với hành động này, ông đã phải trả giá bằng chính sinh mạng của mình. Ông bị chém đầu trên đỉnh Montmartre. Người ta kể lại rằng, sau khi bị tử hình, Thánh Denis đã cúi xuống và bưng đầu của mình lên. Ông mang đầu của mình đi khoảng 7-8 km lên phía Bắc của Paris trước khi ngã xuống. Và nơi ông ngã xuống, trở thành địa điểm xây dựng Nhà thờ Saint-Denis ngày nay. Ở giữa là cổng Phán xét Cuối cùng, nói về số phận của con người sau cái chết. Sau khi chết đi, con người sẽ sống lại và Chúa Giê-su sẽ phán xét xem con người có thể lên thiên đường hay xuống địa ngục. Ở giữa mái vòm trên bức điêu khắc giữa cổng, chúng ta có thể nhận thấy một bên là thiên thần còn bên kia là quỷ ác. Và nếu con người yêu chúa, thì sẽ được lên thiên đường cùng với thiên thần. Trong khi đó, nếu không tin vào Thiên chúa, con người sẽ phải xuống địa ngục. Ba cửa sổ hình hoa hồng : ba kho báu của nhà thờ Bây giờ, khi mở cánh cổng ra, chúng ta có thể chiêm ngưỡng sự rộng lớn của nhà thờ Đức Bà. Ngước lên trần nhà, chúng ta có thể nhìn thấy những mái vòm cao 33 mét, được xây theo kiến trúc Gothic và hai bên nhà thờ Đức Bà có rất nhiều cửa sổ, giúp cho ánh sáng tự nhiên bên ngoài xuyên vào bên trong để chiếu sáng cả tòa nhà. Kiến trúc Gothic có những vòm cửa nhọn rất đặc trưng, giúp cho trọng lượng của đá được dẫn đều vào trụ thay vì tường. Nhờ đó, vai trò của tường giảm đi, nên người ta có thể phá tường và thay vào đó là các cửa sổ kính màu. Khi tiến đến cánh ngang của nhà thờ, chúng ta có thể chiêm ngưỡng được ba cửa sổ hình hoa hồng, cũng là ba kho báu của nhà thờ Đức Bà, được lắp đặt vào thời kỳ Trung cổ. Nhìn vào bông hồng phía Bắc, ở trung tâm là hình ảnh Đức Mẹ và Chúa Hài Đồng và xung quanh là các nhà tiên tri và các vua của Cựu Ước. Những nhân vật này có mặt trên những cánh hoa ở xung quanh tâm của hoa hồng, ánh nhìn của họ hướng về Đức Mẹ và Chúa Hài Đồng. Bởi vì sự giáng trần của Chúa là điều họ đã tiên đoán và trông đợi bấy lâu nay. Sau Cựu Ước là Tân Ước, đối diện với bông hồng phía Bắc là bông hồng phía Nam. Trên bông hồng phía Nam, chúng ta có thể nhìn thấy Chúa Giê-su ở tâm và xung quanh là 12 thánh tông đồ cùng với các vị Thánh. Dĩ nhiên, tất cả những nhân vật này đều thuộc Tân Ước. Con số 12 được lặp đi lặp lại trong các vòng cánh hoa. Vì sao ? Bởi vì con số 12 tượng trưng cho 12 thánh tông đồ, tượng trưng cho 12 dân tộc Israel. 12 cũng là "3 nhân 4" : "3" như Cha, Con và các vị thánh thần ; "4" là bốn phía Đông, Tây, Nam, Bắc, là bốn người phát ngôn, bốn cạnh của một hình vuông và hình vuông là tượng trưng cho Trái đất. Bông hồng phía Tây, đối diện với bàn thờ, bị đàn orgue che khuất một phần. Bông hồng này nói về chủ đề lao động, bởi vì lao động vừa là sự nguyền rủa của Thiên Chúa, vừa là nhiệm vụ của loài người. Vì vậy, trên bông hồng này, chúng ta có thể thấy 12 cung hoàng đạo tượng trưng cho 12 tháng trong năm, cũng như những hoạt động tương ứng với mỗi tháng trong năm. Bây giờ, khi hướng ánh nhìn về phía giàn thờ, chúng ta có thể quan sát thấy hai mảnh còn sót lại của một bức tường từ thời Trung cổ bao quanh giàn thờ. Những bức tường này có vai trò bảo vệ cho các Cha khỏi cái lạnh, cũng như âm thanh từ các con chiên ở trên hành lang. Và khi xây bức tường này, các Cha cũng mong muốn rằng đây là nơi giảng kinh thánh. Vì vậy, chúng ta có thể nhìn thấy trên bức tường những bức điêu khắc phác lại những sự kiện chính trong kinh thánh. Phải hình dung ra rằng, ngày trước, các con chiên và các Cha bị ngăn cách bởi một bức tường chắn. Sau quyết định của Concile de Trente (Hội đồng Ba mươi) vào thế kỷ XV, người ta đã phá bỏ phần bức tường ngăn cách giữa giàn thờ và khán đài, bởi vì bức tường này ngăn chặn sự tiếp xúc giữa các Cha và con chiên. Nhìn vào những bức điêu khắc này, chúng ta có cảm giác chúng được làm bằng gỗ, nhưng thực ra đây là những bức điêu khắc bằng đá. Chúng còn tồn tại được đến ngày nay là vì, vào thế kỷ XVIII, do kiến trúc Gothic bị coi là lỗi thời, nên người ta đã trát đất để che phủ những bức tượng này. Cho tới thế kỷ XIX, kiến trúc sư Viollet-le-Duc, người phụ trách quá trình trùng tu nhà thờ Đức Bà, đã phát hiện ra những bức tranh tường này và nhờ đó, ông đã cứu sống và tu sửa lại để chúng có thể tồn tại được tới ngày nay. Đi bộ ra phía sau giàn thờ, chúng ta có thể chiêm ngưỡng được vòng nguyệt quế của Chúa Giê-su ở trong một hộp bằng kính màu đỏ. Vòng nguyệt quế là vương miện mà quân lính đã đặt lên đầu ngài trước khi bị đưa lên cây thánh giá. Bởi vì, như chúng ta đã biết, Chúa Giê-su là vua của người Do thái. Và đặt vòng nguyệt quế lên đầu chúa Giê-su là biểu hiện của sự khinh bỉ. Vòng nguyệt quế của Chúa Giê-su bắt đầu được các con chiên đến viếng thăm từ thế kỷ thứ IV tại Jerusalem. Sau này, giữa thế kỷ thứ VII và thế kỷ thứ X, vòng nguyệt quế được chuyển từ Jerusalem tới Constantinople (Istanbul ngày nay). Sau đó, vòng nguyệt quế lại rơi vào tay các Hoàng đế Byzantine. Những vị vua này gặp khó khăn về tiền bạc, nên họ đã bán vòng nguyệt quế cho một nhà buôn ở Venice (Ý). Vào thế kỷ XIV, vua Louis IX đã mua lại vòng nguyệt quế từ tay nhà buôn trên, với giá 135.000 franc. Vua Louis IX đã mang vòng nguyệt quế về Pháp và xây dựng nhà thờ Sainte-Chapelle để bảo vệ vòng nguyệt quế, cùng với một số linh vật khác của Chúa Giê-su. Vòng nguyệt quế được bảo quản ở Sainte-Chapelle cho đến cuộc Cách mạng Pháp vào năm 1789. Vào năm này, vua Louis XVI đã chuyển vòng nguyệt quế từ Sainte-Chapelle lên nhà thờ Saint-Denis ở phía Bắc Paris, sau đó lại chuyển về Thư viện Quốc gia Pháp. Năm 1801, Napoléon I ký kết hiệp ước giữa Nhà nước và Giáo hội. Hòa bình trở lại, Napoléon I trao trả vòng nguyệt quế cho nhà thờ Đức Bà và nhà thờ bảo vệ vòng nguyệt quế của Chúa Giê-su từ năm 1801 cho tới nay. Mỗi thứ Sáu đầu tháng, các con chiên từ khắp nơi về nhà thờ Đức Bà để viếng vòng nguyệt quế của Chúa Giê-su cùng với một cây đinh và một mảnh của cây thánh giá thật. (Tạp chí phát lần đầu ngày 23/10/2015)

Cách đây hơn 8 thế kỷ, vào năm 1163, vua nước Pháp thời bấy giờ là Louis VII và Đức Giáo hoàng Alessandro III đặt viên đá đầu tiên để khởi công xây cất Nhà Thờ Đức Bà Paris. Giai đoạn đầu là xây dựng chính điện thánh đường do giám mục Maurice de Sully điều hành. Mãi đến hai thế kỷ sau, công trình xây cất mới chính thức hoàn tất. Năm 2013, nước Pháp tổ chức lễ hội ăn mừng sinh nhật lần thứ 850 của Nhà Thờ Đức Bà Paris. Chương trình lễ hội sẽ kéo dài một năm, từ trung tuần tháng 12 năm 2012 cho đến ngày cuối năm 2013. Kể từ đầu năm nay, quảng trường và mặt tiền Nhà Thờ Đức Bà Paris đã được tân trang lộng lẫy, huy hoàng. Sự kiện một công trình kiến trúc đồ sộ như vậy vẫn còn đứng vững có thể được xem như nhờ có phép lạ. Nhà Thờ Đức Bà vẫn tồn tại sau bao thăng trầm lịch sử, trải qua giai đoạn đập phá thời Cách mạng Pháp hay xung đột giao tranh thời Đệ Nhị Thế Chiến. Từ ngày đặt viên đá xây dựng đầu tiên cho tới tận ngày hôm nay, hình tượng của Nhà Thờ Đức Bà Paris đã gắn liền với lịch sử nước Pháp. Chính tại nơi này mà vào năm 1230, vua Saint-Louis đã làm lễ rước vòng gai của Đức Chúa. Đội quân Thập Tự Chinh đã đưa thánh tích này từ Constantinople về Paris. Năm 1455, phiên xử nhằm minh oan và phục hồi danh dự của thánh Jeanne d’Arc đã diễn ra tại chính điện Nhà Thờ Đức Bà Paris. Hơn ba thế kỷ sau, hoàng đế Napoléon Đệ Nhất đã chọn nơi này làm lễ đăng quang vào năm 1804, với sự hiện diện của Đức Giáo hoàng Pie VII. Vào cuối tháng 8 năm 1944, chuông nhà thờ đã ngân vang khi tướng De Gaulle bước vào chính điện để tưởng niệm các binh sĩ trận vong nhân ngày giải phóng thủ đô Paris khỏi ách chiếm đóng của quân đội Đức Quốc Xã. Vào ngày 12 tháng 12 vừa qua, Tổng Giám Mục Paris Đức Hồng y André Vingt-Trois, đã khai mạc chương trình sinh hoạt với sự hiện diện của bộ trưởng bộ Nội Vụ Pháp Manuel Valls và thị trưởng Paris, ông Bertrand Delanoë. Quảng trường mặt tiền của nhà thờ đã được thiết kế thành Lộ trình của Đức Bà, và toàn bộ các sinh hoạt đều đặt dưới sự phối hợp của tổ chức mang tên "Notre Dame de Paris 2013". Ông Jean François Lemercier, tổng thư ký ban tổ chức chương trình kỷ niệm sinh nhật lần thứ 850 của Nhà Thờ Đức Bà Paris cho biết vài nét chính: Trong khuôn khổ chương trình sinh hoạt nhằm kỷ niệm 850 năm ngày xây dựng Nhà Thờ Đức Bà Paris, mục tiêu đầu tiên của chúng tôi là đón tiếp 20 triệu khách, bao gồm các đoàn thăm viếng và khách hành hương. Ngoài công việc hướng dẫn du khách, văn phòng thông tin của chúng tôi còn có nhiệm vụ phối hợp điều hành các sinh hoạt. Chẳng hạn như chúng tôi lập ra nhiều lộ trình viếng thăm: mục đích là tạo điều kiện cho khách tham quan và khách hành hương khám phá Nhà Thờ Đức Bà Paris dưới nhiều góc độ khác nhau : nghệ thuật kiến trúc, lịch sử công trình, các buổi lễ thánh nhạc, các sinh hoạt tín ngưỡng, tâm linh. Rất nhiều ấn phẩm được xuất bản nhân dịp này để phản ánh công việc bảo tồn Nhà Thờ Đức Bà Paris qua bao giai đoạn lịch sử. Chương trình kỷ niệm 850 năm Nhà Thờ Đức Bà Paris kéo dài trong vòng một năm, trong đó có nhiều sự kiện quan trọng, trùng hợp với những ngày lễ lớn của người Công giáo như lễ Phục Sinh, lễ Thăng Thiên, lễ Chư Thánh … Ngoài ra, Tổng giáo phận Paris còn chủ trì nhiều sinh hoạt biểu tượng gắn liền với lịch sử của Nhà Thờ Đức Bà Paris. Vào ngày 9 tháng Hai năm 2013, sẽ có lễ rước chuông. Sau khi trùng tu mặt tiền Nhà Thờ Đức Bà Paris, chúng tôi sẽ rước 9 quả chuông đồng từ vùng Normandie về Paris, rồi gắn lên tháp chuông nhà thờ. Còn ngày 6 tháng Năm năm 2013, là ngày hội thế giới của đàn ống (orgue), nhân dịp này chúng tôi phối hợp với rất nhiều thánh đường trên toàn cầu, để cùng tổ chức 850 buổi lễ thánh nhạc trên năm châu lục. Một cách tượng trưng, chúng tôi muốn thắp sáng 850 ngọn nến để mừng sinh nhật 850 tuổi của Nhà Thờ Đức Bà Paris. Không phải ngẫu nhiên mà Nhà Thờ Đức Bà Paris đã chọn trung tuần tháng Hai năm 2013 làm lễ rước chuông. Các quả chuông đồng được trùng tu tại thị trấn Villedieu les Poêles, ở vùng Normandie, nơi có truyền thống lâu đời rèn đúc chuông nhà thờ. Sau khi làm lễ phước lành, các quả chuông đồng sẽ được đưa về tháp chuông Nhà Thờ Đức Bà. Giáo sư Jean Pierre Cartier, chuyên nghiên cứu về nghệ thuật và lịch sử Paris cho biết ý nghĩa của sự kiện này : Vào ngày 10 tháng Hai năm 1638, tức cách đây gần bốn thế kỷ, vua Louis XIII đã ký một chỉ dụ, qua đó nhà vua thề nguyện lòng mộ đạo cũng như sự trung thành đối với Giáo hội. Cũng cần biết rằng vào thời đó, nước Pháp chưa có thể chế tam quyền phân lập, và vương triều thời bấy giờ khẳng định Công giáo như một quốc giáo. Nhưng điều quan trọng hơn nữa, là qua văn thư này, nhà vua Louis XIII đã cho tiến hành một kế hoạch trùng tu quan trọng, không những nhằm mục đích bảo tồn mà còn góp phần xây dựng thêm để khuếch trương tầm vóc của Nhà Thờ Đức Bà Paris. Tính chất nguy nga, đồ sộ của Vương cung Thánh đường không phải được xây cất một sớm một chiều, mà là nhờ vào sự kết hợp của nhiều kiến trúc sư (Jean de Chelles, Pierre de Montreuil, Pierre de Chelles, Jean Ravy, Jean le Bouteiller, Viollet le Duc …) qua nhiều thời kỳ khác nhau, nâng công trình xây dựng này lên hàng đầu nghệ thuật kiến trúc gothic. Điều mà khách tham quan cũng như khách hành hương nhìn thấy tận mắt là kết quả chung cuộc của một công trình xây dựng, nhưng đa số chúng ta ít nhận thức được tất cả những giọt mồ hôi và nước mắt đã đổ xuống để giúp cho Nhà Thờ Đức Bà Paris đứng vững để rồi tỏa sáng cho tới tận ngày nay. Chỉ dụ của vua Louis XIII đánh dấu một cột mốc lịch sử quan trọng, vì các triều vua sau đó tiếp tục tài trợ việc bảo tồn công trình này. Ngay bên trong Nhà Thờ Đức Bà Paris, có rất nhiều tác phẩm nghệ thuật lớn, trong số này có một bức tượng điêu khắc nổi tiếng đặt ở bàn thờ chính điện. Bức tượng cho thấy vua Louis XIII quỳ gối bên phải Đức Mẹ Maria, nhà vua ở trong tư thế dâng hiến vương miện cho Thánh Nữ Bác Ái (La Pieta) để thề nguyện lòng trung thành với Đức Mẹ. Một trong những sinh hoạt nổi bật của chương trình kỷ niệm 850 năm ngày xây dựng Nhà Thờ Đức Bà Paris, chính là các buổi lễ thánh nhạc. Hàng năm, Nhà Thờ Đức Bà Paris tổ chức khoảng 100 buổi trình diễn thánh ca kết hợp dàn đàn ống với các ca đoàn nhà thờ cũng như với các học sinh nhạc viện Nhà Thờ Đức Bà Paris. Ông Simon Cnockaert, giám đốc khoa Thánh nhạc cho biết : Ngay từ thời khởi công xây dựng Nhà Thờ Đức Bà Paris, đã nảy sinh một phong trào sáng tác thánh nhạc. Phong trào này đánh dấu ngày khai sinh thể loại thánh ca đa âm phức điệu không những ở Pháp mà còn trên toàn châu Âu. Trước đó, vào thời Trung Cổ, thánh ca nhà thờ thường theo truyền thống đơn âm như thánh ca Gregory, ban đầu chỉ phổ biến trong các tu viện. Phong trào này sẽ phất triển rất mạnh, hình thành nguyên một trường phái riêng biệt hẳn hoi trong âm nhạc hàn lâm, cổ điển và nhiều tác giả lớn trải qua nhiều thế kỷ sau đó tại châu Âu từ Johannes Brahms, Anton Bruchner đến Félix Mendelson, từ Wolfgang Amadeus Mozart đến Johann Sebastian Bach đều đã góp công sáng tác làm giàu thêm bộ vựng tập. Khoa thánh nhạc của Nhà Thờ Đức Bà Paris chẳng những duy trì truyền thống này mà còn tìm cách khuyến khích các soạn giả thời nay tiếp tục con đường sáng tác thánh nhạc như trường hợp của nhạc sĩ Yves Castagnet. Ngoài ca đoàn của Nhà Thờ Đức Bà Paris, chúng tôi còn mời nhiều ca đoàn đến từ các quốc gia khác sang Paris biểu diễn. Các buổi trình diễn ở đây đều miễn phí vì mục tiêu hàng đầu không phải là kinh doanh lợi nhuận hay nhằm mục đích tiêu khiển giải trí, mà là làm giàu đời sống tâm linh của khách hành hương hay người thăm viếng đến từ thập phương. Về phần mình, đô trưởng Paris, ông Bertrand Delanoë, sau khi tham gia buổi lễ khai mạc chương trình Notre Dame de Paris 2013, cho biết cảm nhận của ông cũng như ý nghĩa của chương trình sinh hoạt trong vòng 12 tháng liên tục nhằm kỷ niệm 850 năm ngày xây dựng Nhà Thờ Đức Bà đối với Tòa Đô chính Paris : Tại thành phố Paris, ít có một địa điểm nào mà lại thấm nhuần cái hồn của thủ đô nước Pháp cho bằng Nhà Thờ Đức Bà. Khoản thời gian dài 850 năm đã tạo cho công trình này một bề dầy lịch sử đáng kể, nhưng bên cạnh đó còn có cái quan hệ tình cảm gắn bó mật thiết của người dân thủ đô đối với Nhà Thờ Đức Bà Paris. Một sự kiện quan trọng khác là Nhà Thờ Đức Bà Paris là một trong những công trình kiến trúc lịch sử thu hút nhiều lượt du khách nhất. Tính trung bình, hàng năm, Nhà Thờ Đức Bà Paris lôi cuốn 14 triệu lượt du khách, và đặc biệt năm nay, nhân dịp sinh nhật 850 tuổi, công trình này sẽ thu hút khoảng 20 triệu lượt khách thăm viếng. Đối với tôi, điều này rất có ý nghĩa : cho dù khách thăm viếng đến từ các vùng miền khác của nước Pháp hay là du khách nước ngoài, cho dù đối tượng này là người không theo đạo Chúa hay là khách hành hương mộ đạo, thì tất cả đều muốn chiêm ngưỡng tận mắt Nhà Thờ Đức Bà Paris. Vẻ đẹp lạ thường cũng như tầm vóc đồ sộ của công trình đã biến Nhà thờ Đức Bà Paris thành một kiệt tác, một kỳ quan, điều đó vượt lên trên sự khác biệt quan điểm. Nhà thờ mở rộng cánh cửa để tiếp đón mọi người, bất kể quốc tịch, màu da, địa vị xã hội, hay khác biệt tín ngưỡng. Rất có thể là nhà văn Victor Hugo trong tác phẩm văn học của ông (Thằng gù Nhà Thờ Đức Bà Paris) đã góp phần không nhỏ trong việc xây dựng trong tâm trí của du khách một hình ảnh rất đẹp : Nhà Thờ Đức Bà Paris do vua chúa xây cất nhưng không phải thuộc quyền sở hữu đế vương mà lại dành cho tất cả mọi người. Thông điệp ấy vẫn còn giá trị biểu tượng cho tới tận ngày nay. (Tạp chí phát lần đầu vào ngày 01/02/2013)